Ҳуқуқшунос минбари

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодексида кафиллик шартномаси ва уни расмийлаштириш тартиблари белгиланган. Жумладан, Кодекснинг 292-моддасида: "Кафиллик шартномаси бўйича кафил бошқа шахс ўз мажбуриятини тўла ёки қисман бажариши учун унинг кредитори олдида жавоб беришни ўз зиммасига олади.

Кафиллик шартномаси келгусида вужудга келадиган мажбуриятни таъминлаш учун ҳам тузилиши мумкин.

Кафиллик шартномаси ёзма шаклда тузилиши керак. Ёзма шаклга риоя қилмаслик кафиллик шартномасининг ҳақиқий бўлмаслигига олиб келади" деб белгиланган.

Кафиллик шартномалари икки томоннинг ўзаро келишуви ҳамда наториат идораларда қонун доирасида белгиланган тартиблар асосида расмийлаштирилади.

Шунингдек, мазкур Кодекснинг 293-297- моддаларида "Кафилнинг жавобгарлиги", "Кафилга нисбатан даъво қўзғатилган тақдирда унинг ҳуқуқ ва   бурчлари" , "Мажбуриятни бажарган кафилнинг ҳуқуқлари", "Қарздор мажбуриятини бажарганлиги ҳақида кафилни хабардор қилиш", "Кафилнинг хизматларига ҳақ тўлаш" билан боғлиқ масалаларни амалга ошириш тартиблари белгиланган.

Кафилликнинг бекор бўлиши Кодекснинг 298-моддасида белгиланган тартиблар асосида амалга оширилади.

Шартномада кўрсатилган кафиллик муддати ўтганидан кейин кафиллик бекор бўлади. Агар бундай муддат белгиланган бўлмаса, кредитор кафиллик билан таъминланган мажбуриятни бажариш муддати келган кундан бошлаб бир йил давомида кафилга даъво қўзғатмаган тақдирда кафиллик бекор бўлади. Агар асосий мажбуриятни бажариш муддати кўрсатилмаган ва белгиланиши мумкин бўлмаган ёки талаб қилиб олиш пайти билан белгиланган бўлса, кредитор кафиллик    шартномаси тузилган кундан бошлаб бир йил мобайнида кафилга нисбатан даъво қўзғатмаган тақдирда кафиллик бекор бўлади.

Шаҳодат ҚОДИРОВА,

Андижон шаҳридаги 12-давлат нотариал идораси нотариуси.