Мулоҳаза

Неча кундирки, болалар билан боғлиқ бир воқеа ҳеч хаёлимдан кетмай қолди. Бир маркет дўконида олган маҳсулотимга тўлов қилиш учун ғазнага навбатда тургандим. Шунда кўзларим ғазна ёнидаги она-бола можаросига тушди.

Дўкондан ўзи ёқтирган ширинликни топа олмаган 4-5 ёшлардаги бола онаси таклиф этган шоколадни ерга улоқтирди. Атрофдагилардан хижолат чеккан она асабий ва шошқалоқ боласини овутиш билан банд эди. Бу ҳол дўкондаги баъзи одамларга ғалати туюлган бўлса-да, кўпчилик буни табиий ҳолдек қабул қилди, назаримда.

Тўғри, юртимизда болалар жуда қадрланади. Кўпчилик хонадонларда уларнинг айтгани-айтган, дегани-деган. Истаги ҳамиша бажо келтирилади. Афсуски, талаби ҳамиша қондирила берадиган хонадонда ўсаётган бола йиллар ўтган сари таъблари ҳам ўсишда давом этади. Инжиқлана-инжиқлана вояга етган бола эртага отаси олиб берган велосипедни улоқтиришдан тап тортмайди. Индинга мундайроқ машинани назарига илмайди. Хорижнинг қимматбаҳо машиналарига кўнгли кетади. Бу "касаллик" тарбияси тўғри олиб борилмаётган ўртаҳол яшаётган оилалар фарзандига ҳам юқади. Хўш, унда бошимизни қайси деворга урамиз?!

Биз оилада дастурхон атрофида боламизга ноз-неъматларни едирар эканмиз, уларни қандай меҳнатлару, машаққатлар эвазига келаётганини уқтиряпмизми?! Боламизга кунаро оғзидан чиққанини олиб бериш давомида юқоридагидек ўгитларни-да ўргатадиган, одоб-ахлоқдан дарс берувчи китоб ҳам сотиб олиб беряпмизми?! Балки, ўшанда юқоридагидек, болалар пайдо бўлиши камаяр. Ахир дунёнинг қайсидир юртларида очликдан хасталиклардан минглаб болалар нобуд бўлаётганлиги, бир бурда нонга зор эканлигини биз бола тилидан тушунтириб бормасак, у кимдан олади бундай ўгитларни?!

БМТ ва Жаҳон озиқ-овқат дастурининг 2024 йилги ҳисоботи маълумотларига кўра, жаҳонда 281 миллион нафардан ортиқ одам емиш етишмовчилигига гирифтор бўлган. Дунёдаги ҳар беш кишидан бири тўйиб овқатланиш ҳақида орзу қилади. Ҳар куни ўртача 13 миллионга яқин бола (ўртача беш ёшдаги) очлик, ифлосланган сув ва етарли озиқ-овқат бўлмаганлиги учун ҳаётдан кўз юммоқда.

Сомалида беш ёшгача бўлган ҳар учинчи бола ўсишдан қолган. /азода эса, бугунги кунда ҳам минглаб болалар оғир дард чекмоқда, очликдан вафот этмоқда. Судан, Афғонистон, Яман каби давлатлар ҳудудларида эса, бир бурда нон, бир қултум тоза сув орзусида яшаётган миллионлаб болалар бор. Қолаверса, ўзимизда ҳам етишмовчилик сабаб болаларини тўйиб овқатлантира олмаётган оилалар оз бўлса-да мавжуд.

Ана энди юқоридагидек болаларни тарбия қилаётган оила бекасию сардорлари бола тарбиялашдаги хато ва камчиликларини ўйлаб кўрсалар, ёмон бўлмасди. Шунингдек, шириндан-шакар фарзандларимизни борига шукр қилиш руҳида тарбияласак, вақтлар келиб, афсус чекиб қолмаймиз, қолаверса, ушбу тарбия фарзандимизнинг ўзи учун ҳам жуда фойдали бўлишига асло шубҳа йўқ.

Дилнаво АБДУҚОДИРОВА,

Марҳамат туманидаги 47- табиий фанларга ихтисослашган мактабнинг 10- синф ўқувчиси.