мусиқий тарбия

Бола тарбияси она қорниданоқ бошланади, деб бежиз айтишмаган.

Аёллар ҳомиладорлик вақтидаёқ вужудида фарзанди яшаётганлигини ҳис қилишлари ва унга эътиборлироқ бўлишлари лозим. Эр-хотин сокин ҳаёт тарзини юритиши, фарзандлари олдида жанжаллашмаслиги, ўзаро тинч-тотувликда ҳаёт кечириши зарур.

Онанинг туғилажак фарзанди учун мусиқа қўйиб эшитиши катта аҳамиятга эга. Фарзанд она қорнидаёқ сокин ва шўх мусиқани ажрата олади. Она жўшқин мусиқа тинглаганида бола ҳам она қорнида тез ҳаракатлана бошлайди, аксинча, сокин мусиқада тинчланади.

Янги туғилган чақалоқ онаси айтган алла оҳангига қулоқ тутади, тинчланади. Рақсбоп шўх қўшиқ ёки мусиқа эшитса қўл-оёқлари ҳаракатланади,  завқланади. Демак, бола мусиқий ритмларни она қорнидаёқ ўзлаштиради.

Мактабгача таълим муассасаларида болалардаги мусиқий билим кўникмаларини ривожлантириш учун уларнинг ёш хусусиятлари эътиборга олинади. Мусиқа машғулотлари режа асосида гуруҳларга бўлиниб ўтилади. Ритмик ҳаракатлар, мусиқа тинглаш, куйлаш жараёнлари бунга мисолдир. Болаларнинг мусиқага қизиқишларини ҳисобга олиб, ритмларни ҳис қилишлари учун улар билан урма мусиқа асбобларида пианино жўрлигида кичик куйлар чалиб ўргатилади. Бу билан болаларнинг мусиқага бўлган қизиқишлари кучаяди.

Умумтаълим мактабларида мусиқа дарсларини ўқитиш сифат самарадорлигини ошириш Давлат таълим стандарти режаси асосида олиб борилади. Ўқувчиларнинг ёш хусусиятлари ҳисобга олиниб, синфларга ажратилади. "Мусиқа тинглаш", "мусиқа саводи", "жамоа бўлиб куйлаш" учун қўшиқлар берилади. Тинглаш учун куйлар, мусиқий саводхонлигини ошириш учун ноталар танланиб, уларнинг жойлашуви, товушларнинг паст-баландлиги, бастакор-композиторлар ижод намуналаридан ўргатиб борилади.

1-7 синф ўқувчиларига "Мусиқа маданияти" дарслари режа асосида ўргатиб борилади. Ҳар бир синфда мусиқий саводхонлик йўлга қўйилиб, ўқувчилар етти йиллик мусиқий билимларга эга бўлиб, ноталарни бемалол куйлаб бериш даражасига етадилар. Ўқитувчилар "Мусиқа маданияти" дарсларида илғор педагогик технологияларни қўллашлари керак.Ўқувчиларнинг қобилиятига қараб мусиқа тўгаракларига жалб қилиш, улар билан мунтазам шуғулланиб бориш лозим. Ўқувчиларда мусиқага бўлган ҳис-туйғуни    шакллантириш орқали Ватанга бўлган муҳаббат туйғуларини ривожлантириш лозим.

Албатта, бу натижаларга эришиш, ўқувчиларга мусиқий билимларни бериш учун, мактабларда алоҳида мусиқа хоналари ташкил қилиш ва мусиқий билими бор мутахассисларга дарсни бериш мақсадга мувофиқ бўлади.

Мавжудахон УМУРЗАҚОВА,

Андижон шаҳридаги

13-умумтаълим мактаби мусиқа фани ўқитувчиси.