Оилаларни мустаҳкамлаш ойлиги

Оила жамиятнинг асосий бўғини ҳисобланади. Оила қанчалик мустаҳкам бўлса, жамият шу қадар фаровон ва  барқарор бўлади. Жамият, оила ва шахс бир-бирисиз мукаммал, бахтиёр бўла олмаслиги ҳаётий ҳақиқат. Шу маънода оиланинг жамиятдаги ўрни ва ролини ошириш, мустаҳкамлигини таъминлаш муҳим аҳамият

касб этади.

Вилоятимизда оилаларни мустаҳкамлаш, ёш оилаларни қўллаб-қувватлаш, оиладаги маънавий муҳит барқарорлигини таъминлаш, ажрим ёқасидаги оилаларни яраштириш борасида кенг кўламли ишлар олиб борилаётганлигига қарамасдан кейинги пайтларда вилоятда ажримлар сони ортиб бораётганлиги кенг жамоатчиликни жиддий ташвишга солмоқда.

Айни кунда 3,5 миллион нафарга яқин вилоят аҳолиси 791,5 мингдан ортиқ оила таркибида истиқомат қилади. Ушбу оилаларнинг қарийб 330  мингга яқинини ёш оилалар ташкил этади. Ҳар йили вилоятда 10 мингга яқин янги оила барпо бўлмоқда. Биргина 2023 йилнинг 8 ойи давомида 6,5 минг 534 та никоҳ рўйхатга олинди. Шу билан бирга, ана шу давр давомида 2 мингдан ортиқ ажрим қайд этилган.

Оилавий ажримлар Андижон шаҳри, Асака, Шаҳрихон, Қўрғонтепа ва Избоскан туманларида юқори эканлигини таъкидлаш жоиз.

Таҳлилларга кўра, ажримларга асосан фарзандсизлик, оилавий келишмовчиликлар, оилага учинчи шахсларнинг аралашиши, узоқ вақт бирга яшамаслик, иқтисодий етишмовчиликлар, қонуний никоҳни бекор қилмасдан  бошқа оила қуриш ҳолатлари сабаб бўлмоқда.

Ажрашиб кетган оилаларнинг кўпчилигини ёш оилалар ташкил этади. Ёш оила бошлиқлари аксарият ҳолатларда оилани мустақил бошқариш, даромад топиш салоҳиятига эга эмаслиги, келинларнинг эса оилавий ҳаётга тайёрмаслиги кўриниб қолмоқда. Бундан ташқари, ёш оила ҳаётига қайнона, қайнота ва оиланинг бошқа аъзолари аралашиши ҳам кўплаб оилаларнинг ажрашишига сабаб бўлаётир.

Юқоридаги каби оила билан боғлиқ салбий ҳолатларнинг, ажримларнинг олдини олиш мақсадида вилоят ҳокимининг ташаббуси билан Андижонда октябрь - "Оилаларни мустаҳкамлаш ойлиги" деб эълон қилинди. Ойлик доирасида "Фарзандингни ота-она меҳридан маҳрум этма!" шиори остида қатор тарғибот, ажрашиш арафасида турган оилаларни яраштириш тадбирлари ўтказилмоқда.

- Оила, оналар ва болалар давлатимиз ҳимоясида эканлигини ҳеч биримиз унутмаслигимиз лозим, - дейди Андижон вилояти ҳокимининг ўринбосари,  Оила ва хотин-қизлар бошқармаси бошлиғи Гулнорахон Абдуллаева. - Шу маънода бугун юртимизда бўлгани каби вилоятимизда ҳам оила манфаатларини ҳимоя қилиш, оилаларни қийнаётган муаммо ва низоларни бартараф этиш, айниқса, ажримларнинг олдини олиш масалаларига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Хусусан, "Фарзандингни ота-она меҳридан маҳрум этма!" шиори остида ўтказилаётган яраштириш тадбирлари ана шу йўналишдаги ишлар самарадорлигини оширишга хизмат қилмоқда.

Ойлик доирасида Оила ва хотин-қизлар бошқармаси, ҳамкор ташкилотлар вакиллари, "Оқила аёллар" ҳаракати, "Қайноналар мактаби" фаоллари, имом-хатиблар, отинойилардан тузилган Ишчи гуруҳ томонидан белгиланган график асосида барча туман ва шаҳарларда тарғибот ва яраштириш тадбирлари ўтказилмоқда. Айни кунга қадар ана шундай тадбирлар Андижон,    Хонобод шаҳарларида Андижон, Асака, Балиқчи ва Булоқбоши туманларида бўлиб ўтди.

Ана шу тадбирларда вилоят ишчи гуруҳи томонидан ажрим ёқасида турган 159 та оила вакиллари билан суҳбатлар ўтказилди. Суҳбат ва тушунтириш ишлари натижасида 70 та оила яраштирилди. Бундан ташқари, ойлик доирасида оилаларни яраштириш бўйича туман ва шаҳарларда ташкил этилган ишчи гуруҳлар томонидан ажрим ёқасидаги 371 та оила муҳокама қилиниб, уларнинг 220 таси яраштирилди. Яраштирилган оилаларнинг 96 таси 30 ёшгача бўлган ёш оилалардир.

Асака туманида яшовчи Қ.И. икки маротаба уйланган. Биринчи хотинидан 2 нафар, иккинчи оиласидан 1 нафар фарзанди бор. Минг афсуски, ҳозир унинг фарзандлари отасиз улғаймоқда. Бунга сабаб унинг онасидир. Она келинлари билан муроса қилмаган, қайноналик бурчи, масъулиятини ҳис этмайди. "Фарзандингни ота-она меҳридан маҳрум этма!" шиори остида ўтказилаётган яраштириш тадбирларида оилалар бузилишига сабабчи бўлаётган бу каби учинчи шахсларга нисбатан жамоатчилик таъсир чораларини кучайтириш зарурлиги алоҳида қайд этилмоқда.

Ишчи гуруҳ аъзолари, кўпни кўрган, катта ҳаётий тажрибага эга онахонларнинг қайнона ва келинлар билан бевосита суҳбатларда ўрталаридаги зиддиятлар уларнинг ҳар иккисини руҳий стресс ҳолатига тушириб қўйиши, оиланинг муқаддаслиги, қайнона фарзандларининг бахтли бўлиши, келин эса оиласини асраб қолиши, фарзандининг тирик етим бўлиб қолмаслиги учун ҳар қандай қийинчиликларни енгиб ўтиши муҳимлиги, бунинг учун улар, энг аввало, кечиримли бўлиши кераклиги тушунтирилмоқда.

Оилавий ажримдан, энг аввало, аёл, вояга етмаган гўдаклар азият чекмоқда. Оилада келишмовчиликлар юзага келса, эр аёлни фарзандлари билан ота-онасининг уйига ҳайдаб юбормоқда. Оиласи бузилган аксарият эркаклар аёлининг, фарзандларининг моддий таъминоти, руҳияти, тарбиясига, минг афсуски, эътибор қаратмаяпти. Янада ачинарлиси эса, у кўп вақт ўтмай, шаръий никоҳ билан бошқа аёлга уйланиб олмоқда.

Таҳлилларга кўра, турмуши бузилган аёлларнинг 50 фоиздан ортиғи ўрта ҳол ёки кам таъминланган, яшаш шароити оғир оила фарзандлари. Қизнинг ажралиб, ота уйига келиб қолиши ўша оилалардаги муаммоларни янада кўпайтирмоқда. Қолаверса, ажрашган аёл фарзандларини боқиш, уй-жой қилиш илинжида хорижий давлатларга ишлагани кетмоқда ёки енгил-елпи, ноқонуний йўллар билан пул топишга ҳаракат қилмоқда. Бу аёллар иштирокидаги жиноятларнинг ортишига,  фарзандлар тарбиясига, оилалардаги маънавий муҳит барқарорлигига салбий таъсир кўрсатаётгани ҳам бор гап.

- Бу каби ҳолатлар мазкур йўналишдаги тарғибот ишларини янада кучайтиришни тақозо этади, - дейди вилоят бош отинойиси Шоирахон Қосимова. - Жумладан, оилавий можаролар билан боғлиқ салбий ҳолатларнинг олдини олиш, қонуний никоҳи бекор бўлмасдан туриб шаръий никоҳ билан бошқа оила қуриб олаётган, ана шу ҳолатни билатуриб, унга шаръий никоҳ ўқиётган имомларга нисбатан қатъий чоралар кўриш, таълим муассасаларида, маҳаллаларда ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, муаммоли оилалар билан ишлаш борасидаги ишларни янада кучайтиришимиз лозим.

Бу борада туман, шаҳар ҳокимлари, сектор раҳбарлари, оила ва хотин-қизлар бўлимлари, маҳалла фуқаролар йиғинлари, йиғинлар қошидаги Яраштириш комиссияси, "Қайноналар кенгаши" жамоатчилик тузилмалари раислари, хотин-қизлар фаоллари, имомлар, отинойилар, умуман, кенг жамоатчиликнинг масъулиятини кучайтириш, уларнинг ҳамкорлигини мустаҳкамлаш, шубҳасиз, мазкур йўналишдаги ишлар натижадорлигини оширади.

Мухтасар айтганда, вилоятда ўтказилаётган мазкур ойлик оилаларни  мустаҳкамлаш, оиладаги маънавий муҳит барқарорлигини таъминлаш борасидаги ишлар самарадорлигини оширишга, ажрашиш остонасида турган кўплаб оилаларнинг тикланишига ёрдам бермоқда.

 Фахриддин ИБАЙДУЛЛАЕВ