+0374 223-85-48
Андижон шаҳар, Навоий шоҳкўчаси, 71- уй

Янгиликлар

  • 30 Нояб 2023
    Банк коррупциядан холи соҳага айланадими?
    Тадбир “Ўзмиллийбанк” АЖ Андижон вилояти бошқармасида бўлиб ўтган “Очиқ эшиклар куни” тадбирида ана шу савол ва коррупцияга қарши курашиш билан боғлиқ қатор масалалар хусусида атрофлича…
  • 12 Июль 2023
    Тарғибот ишлари кучайтирилмоқда
    Ўзбекистоннинг янги конституциясида инсоннинг ҳуқуқи, шаъни ва қадр-қиммати олий қадрият сифатида белгилаб қўйилди. Ҳар кандай жамият бахтли келажакка интилгани каби Ўзбекистон ҳам ўзининг тарихий тажриба…
  • 14 Июль 2023
    Фаол аёллар беллашишди
    Танлов Марҳамат тумани Ўқчи маҳалласидаги 29- умумтаълим мактабида фаол қизлар иштирокида "Балли, қизлар!" кўрик-танлови ўтказилди. Тумандаги 2- секторга қарашли маҳаллалардан қатнашган етти нафар қиз пазандалик,…
Газетамизнинг янги сони сизга манзурми?
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
Jami ovozlar:
Birinchi ovoz:
Oxirgi ovoz:

ОИЛА МАСЪУЛИЯТИ ЁХУД АЛИМЕНТ ТЎЛАШДАН ҚОЧИБ ЮРГАН ОТАЛАР

Оила жамиятнинг асосий бўғини ҳисобланади. Оила қанчалик мустаҳкам бўлса, жамият шу қадар фаровон ва барқарор бўлади. Жамият, оила ва шахс бир-бирисиз мукаммал, бахтиёр бўла олмаслиги ҳаётий ҳақиқат. Шу маънода оиланинг жамиятдаги ўрни ва ролини ошириш, мустаҳкамлигини таъминлаш муҳим аҳамият касб этади.

Мамлакатимизда оилани мустаҳкамлаш, оила билан боғлиқ муаммоларни аниқлаш ва бартараф этиш, айниқса, ёш оилаларни қўллаб-қувватлаш борасида кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда. Бироқ, қатор туман ва шаҳарларда оилавий ажримлар ортиб бораётганлиги ана шу йўналишдаги ишлар самарадорлигини янада оширишни тақозо этади.  Чунки оилавий низолар, оиланинг бузилиши нафақат бир оилани, балки бутун жамиятни пароканда қилади. 

Айни кунда Андижон вилоятида 786 мингдан ортиқ оила таркибида 3 миллион нафардан зиёд аҳоли истиқомат қилади. Ҳар йили вилоятда ўртача 30 мингдан ортиқ янги оилалар барпо бўлмоқда. 2018 йилда 4 минг 149 та оила қонуний ажралиб кетган бўлса, жорий йилнинг биринчи чорагида ажримлар 1056 тани ташкил этди. Шундан 431 таси ёш оилалардир.

Таҳлилларга кўра, ажримларга асосан фарзандсизлик, оилавий келишмовчилик, узоқ вақт бирга яшамаслик, эр ёки хотиннинг узоқ муддатга хорижга ишга кетгани, иқтисодий етишмовчиликлар, қонуний никоҳни бекор қилмасдан бошқа оила қуриш сабаб бўлган. 

Ажрашиб кетган оилаларнинг салмоқли қисмини ёш оилалар ташкил этгани ташвишлидир. Бундай ҳолат таҳлил қилинганда ёш оила бошлиқлари аксарият ҳолатларда оилани   мустақил бошқариш, фикрлаш, даромад топиш салоҳиятига эга, келинларнинг эса оилавий ҳаётга тайёр эмаслиги кўриниб қолмоқда. Бундан ташқари, ёш оила ҳаётига қайнона, қайнота ва оиланинг бошқа аъзолари аралашуви туфайли ҳам ажрашишларга йўл қўйилмоқда.

Келин ва куёв оилавий ҳаёт ҳақида етарли тушунчага эга бўлиб турмуш қурдими? Улар рўзғор аравасини тортиб кета оляптими? Очиғи, бугун бу каби саволларга ижобий жавоб беришга бироз ўйланиб қоламиз.

- Айрим ёшларнинг оилавий ҳаётга ҳар жиҳатдан тайёр бўлмасдан турмуш қуришлари туфайли ёш оилалар ўртасидаги ажримлар камаймаяпти, - дейди Асака тумани хокимининг ўринбосари, хотин-қизлар қўмитаси раиси Муқаддасхон Қурбонова. - Маҳаллаларда низоли оилаларни ўрганиш, оила қуриб, хали бир йил яшаб-яшамасдан ажрашиш ёқасига келиб қолган ёш оила вакиллари билан суҳбатлашиш жараёнида уларнинг баъзилари оила масъулиятини чуқур ҳис этмасликлари, турмушнинг "мушт"ларига, қийинчиликларга тайёр эмасликларини кўриб, очиғи ачинаман.  Уларга зарур маслаҳат, тавсиялар берамиз. Оилани оила бўлиб кетиши учун курашиш, ҳар қандай тўсиқларни енгиб ўтиш кераклигини ҳаётий мисоллар орқали тушунтирамиз.

 Қайта-қайта суҳбатлардан сўнг улар оиланинг муқаддаслигини, эрлик, аёллик бурч ва масъулиятларини қайсидир даражада англаб етадилар. Шу ўринда ота-оналар, айниқса, оиланинг ёши улуғлари оила қуриш арафасидаги ўғил-қизларига бу борада етарли тушунча, тарбия олишларига алоҳида эътибор қаратса мақсадга мувофиқ бўлди. 

Кўп ҳолларда фарзандларимиз қийналмасин, деб уларни меҳнатга, қийинчиликларга дош беришга ўргатмаяпмиз. Шу боис ҳам, бугун оилани мустаҳкамлаш, айниқса, ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш борасида олиб бораётган ишларимиз ўзимиз кутган самарани бераётгани йўқ.

 - Биз қизларни оила қуришга тайёрлаш борасида кўп гапирамиз, кўп ишлар қиламиз, - дейди "Оила" илмий-амалий тадқиқот маркази Андижон шаҳар бўлими раҳбари Ҳабибахон Жўрабекова. - Уларга муомала маданияти, тушган жойида куёвга, унинг яқинларига қандай муносабатда бўлиш, рўзғор илми, пазандалик, саранжом-саришта бўлиш ҳақида сабоқлар берамиз. Уларнинг бу борадаги билим ва тушунчаларини бойитиш учун маҳаллаларда, таълим муассасаларида "Қизларжон" клублари, поликлиникаларда эса "Қизлар саломатлик марказлари" ташкил этилган. Буларнинг барчаси қизлар саломатлигини муҳофаза қилиш, оқила, ораста бўлишлари, оилавий ҳаётга тайёрлашга кўмаклашиш мақсадида  фаолият юритмоқда. Мухтасар айтганда, қизлар билан тизимли ишлар олиб борилмоқда. Лекин йигитларни оилавий ҳаётга тайёрлаш борасидаги ишларни талаб даражасида дея олмаймиз.

Айрим оила қурган йигитларда мустақиллик етишмайди, эрлик бурч ва масъулиятини етарли ҳис этмайди, оиланинг моддий таъминоти, бюджети ҳақида бош қотирмайди. Улар ота-онасининг эркатойи бўлиб, уларнинг қарамоғида яшашга ўрганиб қолган. Бу каби йигитлар оила қурганларидан кейин ҳам ана шундай турмуш тарзини давом эттиришларини эса асло оқлаб бўлмайди.

Оилада келишмовчиликлар юзага келса, эр ҳеч ўйлаб ўтирмасдан  хотинини фарзандлари билан ота-онасининг уйига ҳайдаб юбормоқда. Бундан энг аввало, аёл, вояга етмаган гўдаклар азият чекмоқда. Оиласи бузилган аксарият эркаклар аёлининг, фарзандларининг моддий таъминоти, руҳияти, тарбиясига минг афсуски, эътибор қаратмаяпти.

Жорий йилнинг биринчи ярмида Фуқаролик ишлари бўйича вилоятдаги  судлар томонидан 2346 та алимент ундириш бўйича буйруқлар чиқарилган. Бундан ташқари, Мажбурий Ижро бюроси тақдим этган маълумотга кўра, айни кунда вилоятда 24 минг 131 нафар алимент тўлаётган фуқаро бор. Демак, шунча оилада ўсаётган фарзандлар ота меҳридан, тарбиясидан бенасиб. Шу ўринда  белгиланган алиментни тўлашдан бўйин товлаб юрган ёки ўз вақтида тўламасдан қочиб юрган оталар борлигидан ҳам кўз юмиб бўлмайди.

- Кўп уринишларимизга қарамасдан маҳалламиздаги ёш оила олти ойча аввал бузилиб кетди, - дейди Андижон туманидаги "Интилиш" маҳалла фуқаролар йиғини хотин-қизлар билан ишлаш ва оилаларда маънавий-аҳлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш бўйича мутахассиси Илтифотхон Узоқбоева. - Ҳали икки ёшга кирмаган фарзанди бор келиннинг қўлида иши, ҳунари йўқ. Оиласи ҳам базўр тирикчилик ўтказади. Боласи оғриб, анча қийналиб қолибди. Суд буйруғи бўлса-да, бир неча ойдан буён собиқ турмуш ўртоғи алимент тўламасдан келаётган экан. Маҳалла фаоллари аралашуви билан йигит алиментни тўлаб берди.

Шу ўринда мулоҳаза туғилади? Нима учун бу каби йигитлар ўз фарзанди таъминотидан қочиб юради, аёлини сарсон қилади? Наҳотки, пушти камаридан бўлган бегуноҳ гўдакнинг соғлиги, тақдири уларни қизиқтирмаса? Бу на қонунларимизга, на инсонийлик мезонларига тўғри келади.

 - Ота-она, айниқса, ота ҳали вояга етмаган фарзанди таъминоти учун масъул эканлиги қонунларимизда ҳам, шариат аҳкомларида ҳам қатъий белгилаб қўйилган, - дейди Андижон шаҳридаги "Ат Термизий" жоме масжиди имоми Абдуҳалим Ҳамрақулов. -  Фарзанди ҳаққини бермаслик,  у нимагадир муҳтож бўлса, эҳтиёжини қондирмаслик гуноҳ саналади. Минг афсуски, бугун  ажрашиб кетган айрим эркаклар гўдаклари ҳаққини адо этмасдан гуноҳга ботмоқда. Улар унутмасинки, охиратда бунинг савол-жавоби бор.

Ажримлар, у келтириб чиқарадиган салбий оқибатларнинг олдини олиш, ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш борасидаги ишлар самарадорлигини оширишда  кенг жамоатчилик ҳамкорлигини янада мустаҳкамлаш муҳимдир.

Фахриддин ИБАЙДУЛЛАЕВ