(24 - сон) бугуннинг гапи

Ёхуд фарзандлар тақдирига бефарқ қараш уларга

бахтсизлик олиб келишини унутмайлик

- Йигитнинг топиш-тутиши жойида экан. Отаси ҳам обрўли, яхши жойда ишлармиш. Уй-жойлари ҳам данғиллама, бунинг устига орзу-ҳавасли оила экан, берсак шундай жойга берамиз-да, дадаси.

- Сенга маъқул келган бўлса майли, онаси. Бироқ қизимиз нима деркин?...

- У ҳали ёш, нима десак кўнаверади. Айниқса, сиз рози бўлсангиз бунга қаршилик қилмайди. 

Эндигина ўн етти ёшга кираётган қизининг эпчиллиги, чеварлиги, пазандалигию саришталигини кўриб ғурурланган,  "Қизимиз  бир хонадонни гуллатади-да, бахтли бўлгур" дея қувониб юрган ота-онанинг ўртасида кунда, кунора шундай суҳбатлар бўлиб турарди. Қадди-қомати келишган, одоб-ахлоқи ҳам рисоладагидек Маҳбубани ҳавас қилганлар қишлоқда кўп эди. Тез орада совчиларнинг кети узилмай, қиз томонни шошириб қўйди. Тожиддин ака ҳам, Муҳаррам опа ҳам қизларини тезроқ узатиб, қуда бўлиб тўрларда ўтириш, тўплаган сарпо-суруғларини кўз-кўз қилиб, элнинг оғзига тушишдан бошқа нарсани ўйламас эдилар. Шундай қилиб, Маҳбуба ҳар куни эшик қоқиб келаётган бадавлат оилалардан бирининг ўғлига унаштирилди.

Орзу қилинган данғиллама тўй ҳам бўлиб ўтди. Қизнинг мақсадлари, келажаги, лоақал соғлиги билан ҳеч ким қизиқмади. Энг ёмони, яхши ният билан бошланган иш хайрли якун топмади. Куёв томон ҳали чилласи чиқмаган келиндан айб топа бошлади. Нима эмиш, эрига яхши гапиришни, меҳмонлар билан муомалани билмасмиш. Меҳнатни кўчадан келган хизматкор ҳам қилаверади-да. Икки ой ўтиб-ўтмай, яна гап чиқди, келин касалванд эмиш, эртадан кечгача ёстиқдан бош кўтармасмиш...

Маҳбуба куёвнинг уйига умуман сиғмай қолди. Бояқишнинг ҳомиласи тушди-ю, шу баҳонада "Қиз тарбиялашни билмаган ота-онаси энди  ҳолини бир кўрсин" деган дашномлар билан уни ота уйига ташлаб кетишди. Шу тариқа келинга куёвдан "жавоб" бўлди. Ҳайратдан ёқа ушлаб сабабини сўровчилар "Келин бизнинг оилага муносиб эмас экан..." деган жавобни олишди. Аслида куёвнинг кўнгли бошқада бўлиб, у ҳам ота-онасининг қистови билан уйланган экан.

Ёш оилани тиклаш йўлида ҳар қанча ҳаракат қилинмасин, бирор наф чиқмади. Шунда  ўз орзу-ҳаваслари қурбонига айланган, фарзандлари ҳали болалик билан хайрлашмаган, жисмонан, маънан, руҳан балоғатга етмаган, шу сабаб турмушнинг зарбалари олдида эсанкираб қолганини жуда кеч англаган ота-онанинг афсус-надоматлари кўкка етди...

Оила-муқаддас даргоҳ. У жамиятнинг асосий бўғини ҳамда давлат муҳофазасидадир. Ўзбекистонда ота-она ёки улар ўрнини босувчи шахслар томонидан никоҳ ёшига етмаган шахсни турмушга узатиш ёки уйлантиришни таъқиқловчи қонунлар бор. Бироқ уларга ҳамма бирдек амал қиляптими? Айрим ота-оналар орзу-ҳавас деб қилаётган ноқонуний хатти-ҳаракатларга маҳалла, қариндош-уруғ, кенг жамоатчилик нега томошабин бўлиб қараб турибди.  Ахир ундай кишиларга таъсир кўрсатиш, тўғри йўлни танлашларига ёрдам бериш у қадар қийин эмас-ку!? Бу борада бизнинг энг катта оғриқли нуқтамиз бефарқ ва лоқайдлигимиз, ""менга нима" қабилида иш тутишимиздир.

Ўйлаб кўрайлик, Маҳбубанинг бахтсиз бўлишида ким айбдор? Орзу-ҳавасларга берилиб, фарзандининг кўнгли билан қизиқмаган ота-онами ёки ҳали турмуш нималигини билмай туриб ўзга хонадонга қадам қўйган қизми? Ёки бу ишларга эътиборсиз қараб турган қариндош-уруғ, қўни-қўшни, маҳалла-кўйми? Энди ўн гулидан бир гули очилмай туриб сўла бошлаган қизнинг келажаги, тақдири нима бўлади?  Бу билан жамиятимизда бахтсиз инсонлар сафи кўпаймайдими? Бу каби ҳолатлар фақат бир оиланинг ташвиши эмас, бутун бир жамиятнинг ташвиши эканлигини қачон ангаб етамиз!?

Азиз юртдошлар, опа-сингиллар фарзандларимиз тақдири, уларни уйлаш, турмушга бериш масаласига жиддий эътибор қаратайлик. Бу ҳақда эртароқ ўйласак, кенгроқ мушоҳада қилсак, юқоридаги каби юракка оғриқ берувчи саволлар туғилмасди. 

Зуҳрахон РАҳМОНОВА,

Балиқчи туманидаги 2-умумтаълим мактаби ўқитувчиси.