(15 – сон)

Дўст тутилмайдиган беш тоифа

Жаъфари Содиқ (р.а) дўст танлашда қуйидагича тавсия берганлар: "Беш тоифа инсон билан дўст тутинманг".

Ёлғончи билан - чунки ҳар лаҳза алданиб қолишингиз мумкин. У мисоли сароб - узоқни яқинлаштириб, яқинни узоқлаштириб кўрсатади.

Аҳмоқ билан - зеро, у сизга фойда келтираман, деб зарарга бошлайди.

Хасис билан - энг муҳтож пайтингизда сизни ташлаб кетади.

Қўрқоқ билан - чунки у таҳликали пайтда сиздан қочади.

Фосиқ билан - сизни бир таом ёки ундан ҳам озига алмашиб юборади.

Тошлар

Бир куни донишманд бозордан полиз маҳсулотлари сотиб олибди. Уйга келиб қараса, харид килган нарсалари ўрнига бир уйим тош турган эмиш. Савдогарларнинг чув туширганини билибди, лекин чурқ этиб бировга оғиз очмабди.

Орадан қирқ йил ўтибди. Бир кун эшиги таққиллабди. Чиқиб қараса, мункиллаган чоллар остонада турганмиш.

Улар салом беришгач; "Бир замонлар сизни алдаган савдогарлармиз"- деб ўзларини таништиришибди.

Шунда у киши уларни қучоқлаб кўришибди ва дебди: Ҳа, у воқеа эсимда. Лекин мен сизларни ўша пайтдаёқ кечирганман. Тошларни эса, бир чуқурга ташлаб юборганман.

"Биз уларни қирқ йил юрагимизда олиб юрдик" - дейишибди савдогарлар. "Ана шу гуноҳимиз учун кўп азоб чекдик, излаб-излаб сизни топдик.    Шукрки, бизни кечирганингиздан кўнглимиз енгил тортди:

Fийбат – иллат

Бир киши Ҳасан Басрийнинг олдиларига келиб: "Фалончи бугун сиз ҳақингизда бир қанча номаъқул гапларни айтди"- деди.

Ҳасан Басрий сўрадилар; "Қаерда ва сен у ерда нима қилаётган эдинг?"

У киши деди: "Мен уникида зиёфатда эдим. У дастурхонга турли ноз-неъматлар ва тотли таомлар қўйди. Мен улардан едим".

Шунда Ҳасан Басрий ҳазратлари ғазабланиб: "Ўша одамнинг дастурхонидан шунча нарсаларни ебсан. Шунча нарса сиққан қорнингга, бир оғиз гапи сиғмадими?" - деб ўша одамни даргоҳидан ҳайдаб юборибди.

Бир олим ғийбатчига дебди:

Сен ёмонлаган одамнинг обрўси тўкилди, аммо бу тўкилган обрў сеникига қўшилмадику!

Олтита нон

Қадим замонда бир киши ҳар куни нонвойдан олтита нон сотиб олар экан. Бир куни нонвой ундан нима сабабдан ҳар куни фақат олтита нон сотиб олишлигини сўрабди.

Шунда у одам дебди: "Биттасини ўзим олиб қоламан, биттасини ташлаб юбораман. Иккитасини қарзимга берсам, иккитасини қарзга бераман"

Унинг гапларидан таажжубланган нонвой: "Гапингга тушунмадим, очиқроқ гапир", - дебди.

У одам гапини бундоқ тушунтирибди: "Олиб қолганимни ўзим ейман. Ташлаб юборганим хотинимга берганимдир, чунки эвазига ҳеч нарса кутмай, беминнат бераман. Иккита нонни ота-онамга олиб бораман, улардан қарзимни узаман, иккита нонни эса болаларимга едираман, уларга қарзга бераман. Вақтлар ўтиб, қариганимда улар мени боқади", дебди.

Лолахон Тожимирза қизи тайёрлади.