Муҳаммад ЮСУФ,  Ўзбекистон халқ шоири.

О, ота маконим.

Онажон ўлкам,

Ўзбекистон, жоним тўшай соянгга.

Сендай меҳрибон йўқ,

Сенингдек кўркам.

Римни алишмасман бедапоянгта.

Бир гўша сув бўлса, бир гўша қирлар,

+анча юртни кўрдим, қанча тақдирлар.

+айга борсам суяб, бошни тик тут деб,

Тоғларинг ортимдан эргашиб юрар.

Кўрдим сулувларнинг энг фарангларин.

Ё худбинман мен ё бир содда касман мен -

Парижнинг энг гўзал ресторанларин,

Битта тандирингга алишмасман мен.

На гапга кўнайин,

На тил билайин,

Кўздан уйқу қочди, дилдан ҳаловат -

Уч кунда соғинсам нима қилайин,

Чала қолар бўлди ҳамма саёҳат.

Билдимки, баридан улуғим ўзинг,

Билдимки, яқини шу тупроқ менга.

Баҳорда Бахмалда туғилган қўзинг,

Араб оҳусидан азизроқ менга.

Сен билан ўтган ҳар кун байрам - базм,

Сенсиз бир он қолсам ваҳмим келади.

Сени билганларга қиламан таъзим,

Сени билмасларга раҳмим келади.

Андижон шаҳри марказидаги Муҳаммад Юсуф майдонида эл суйган ижодкор, Ўзбекистон халқ шоири Муҳаммад Юсуф таваллудининг 69 йиллигига бағишланиб, "Улуғимсан, Ватаним" деб номланган адабий-маданий тадбир бўлиб ўтди.

Вилоят ҳокимлиги, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси вилоят бўлими, Мактабгача ва мактаб таълими бошқармаси, вилоятдаги олий ўқув юртлари ҳамкорлигида ташкил этилган мазкур тадбирда шоир ва ёзувчилар, адабиёт мухлислари, умумтаълим мактаблари, олий ўқув юртлари ўқитувчи, ўқувчи ва талабалари, кенг жамоатчилик вакиллари, ижодкор ёшлар иштирок этдилар.

Тадбир аввалида иштирокчилар томонидан Муҳаммад Юсуф бюсти пойига гулчамбарлар қўйилиб, марҳум шоирга юксак эҳтиром кўрсатилди.

Муҳаммад Юсуф ўз она халқининг юксак орзу-интилишлари, армонлари, эртанги кунга бўлган бўлган умид ва ишончини ўз овози, ўз сози билан жўшиб куйлаган. У шу халқ билан кулди, шу халқ билан йиғлади, унинг билан ёнди, фақат унга топинди. Бир жўмард ўғлидан эъзоз топган она юрт ҳам уни бошига кўтарди, бағрида ардоқлади, ёзганларини ватанпарварлик ва миллатсеварлик йўлида байроқ қилди.

Тадбирда сўз олган Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси вилоят бўлими раҳбари, шоира Хуршидабону, Андижон давлат университети доценти, шоир Ҳалим Карим Муҳаммад Юсуф ҳаёти ва ижоди, айниқса, унинг юртни, юксак инсоний фазилатларни улуғловчи бетакрор сатрлари халқимиз қалбидан мустаҳкам жой олганлиги, шоир шеърлари халқимиз, ёшларимиз қалбида ватанпарварлик, юртга фидойилик туйғуларини янада  мустаҳкамлашга хизмат қилишлигини таъкидлади.

Тадбир ҳақиқий адабиёт, шеърият байрамига айланиб кетди.

Шоирнинг содда, самимий ва рост сўз айтиш иқтидори, айтганда ҳам ҳеч кимга ўхшамайдиган, ўқиганда ёдингизга, куйлаганда тилингизга ўрнашиб, дарров қадрдон бўлиб қоладиган мисралари унинг шеърга илоҳий эътиқод қўйиб яшаганидан нишонадир.

Тадбирда ижодкор ва ҳаваскор ёшлар томонидан шоир шеърларидан намуналар, шунингдек, шоирга атаб ёзилган шеърлар ўқилди, санъаткорлар томонидан шоир шеърлари билан айтиладиган қўшиқлар янгради. Бадиий саҳна кўринишлари намойиш этилди.

Муҳаммад Юсуф таваллудининг 69 йиллигига бағишланган бу каби адабий тадбирлар вилоятдаги таълим муассасаларида, хусусан, шоир туғилиб ўсган Марҳамат туманидаги +овунчи маҳалласида кечга қадар давом этди.

Восит АҲМАТХОНОВ

"МАҒЛУБИЯТ ҒАЛАБАГА АЙЛАНДИ"

ёхуд АДОЛАТ ЙЎЛИДАГИ ФИДОЙИЛИК

"Ўзимнинг янги чоп этилган китобимдаги икки бобни Ўзбекистон Республикасининг янгиланаётган Конституциясига бағишлайман, - дейди мамнуният билан андижонлик ёзувчи, "Мағлубият ғалабага айланди" китобининг муаллифи Одинахон Санжарбек қизи. - Чунки янги Конституциямиз ҳали-ҳамон учраб келаётган коррупция ва унинг оқибатида келиб чиқадиган адолатсизликларни бартараф этишимизга хизмат қилишига ишонаман".

Янги Ўзбекистонда истеъдодли ёшлар сафи тобора ортиб бормоқда. Айниқса, иқтидорли, ижодкор опа-сингилларимиз сафининг ортиб бораётганлиги мамлакатимизда хотин-қизларга, ижодкор аёлларга кўрсатилаётган эътиборнинг ёрқин бир намунасидир.

Одинахон Санжарбек қизи ҳам ўз ижодий салоҳиятини намоён этаётган иқтидорли ижодкорлардан биридир.

Андижондаги "Ҳаёт нашри - 2020"   нашриётида чоп этилган янги - "Мағлубият ғалабага айланди" китоби ижодкорнинг ўзига хос қирраларини намоён этди. Китобда инсон ҳуқуқ ва эркинликлари ҳимояси масаласи ўзига хос тарзда талқин этилади. Аниқроғи, унда Президентимиз Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан мамлакатимизда суд-ҳуқуқ соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар, ана шу ислоҳотларнинг чинакам жонкуярлари, замонамиз қаҳрамонларига айланаётган фидойи ҳуқуқшуносларнинг тимсоллари бадиий ифодаланади.

Публицистика жанрида ёзилган янги китоб асосан, бадиалардан иборат. Албатта, ҳар бир бадианинг алоҳида қаҳрамони бор. Улар давлат хизматчилари, ҳуқуқшунослар, оддий инсонлардир. Бадиалар ўзига хослиги, таниқли, мумтоз ва чет эл адабиёти намояндаларининг асарларидан ўринли келтирилган парчалар билан "бойитилган". Шу боис, китобхон эътиборини ўзига тортади.

Зеро, Ўзбекистон Республикасининг янгиланаётган Конституциясида ҳам айнан шахс эркинлиги, унинг мол-мулки, дахлсизлиги ва бошқа барча манфаатларини кафолатлашга хизмат қиладиган боблар бор. Конституциявий ислоҳотларнинг бошида албатта, маҳоратли ҳуқуқшунослар туради. Ислоҳотларни рўёбга чиқаришда ҳам шубҳасиз, уларнинг саъй-ҳаракатлари муҳим аҳамият касб этади.

Мазкур китобдан ижодкорнинг "Яшаяпсизми ёки кун кўраяпсизми?" номли боб ҳам ўрин олган бўлиб, унда муаллифнинг ҳаёти, бошидан ўтказган яхши ва ёмон кунларининг таҳлили орқали ўқувчининг "ўзлиги"ни топишга чорлайди. Бир сўз билан айтганда, китобхонга ҳаётий сабоқ беради.

+изиқарли,  ўзига хос кечинмалар баён этилган ушбу китоб ишонамизки, кенг китобхонлар оммасига манзур бўлади.

Сафарали АБДУРАҲИМОВ,

Ўзбекистон Журналистлар уюшмаси аъзоси.

Инсон руҳияти

Ҳа, бундай ҳолатлар ҳақиқатдан ҳам бўлади, бу ерда ҳеч қандай сир-синоат йўқ. Бу жараён инсон руҳияти билан боғлиқ жиҳат ҳисобланади. Масалан, туғилган кунини нишонлаётган ёки тўй соҳибига соғлик, узоқ умр, омад тилаймиз. Бизнинг тилакларимиз ана шу инсонга ижобий таъсир қилади. Унинг руҳиятини кўтаради. Бунинг акс натижаси ҳам бўлиши мумкин: агар инсонга салбий ҳиссиётларимизни (жаҳл, нафрат, ҳасад) изҳор этсак, унинг ҳаётида кўнгилсиз ҳодисалар юз бериши мумкин. Шу ўринда ҳаётдаги ҳамма нарса, омаду омадсизликлар руҳият билан боғлик эканлигини асло унутмайлик.

Мазкур ҳолатни ўрганиш борасида олимлар томонидан жуда кўп тадқиқотлар олиб борилган. Россиялик олимлар ўтказган тадқиқотда қатнашган шахс 1-хонада туриб 2-хонадаги инсонга хаёлан ўзининг салбий ҳиссиётларини (уни ўзига душман ҳисоблаб) жўнатади. 2-хонада ўтирган инсон эса ўзини ноқулай сезиб, кайфиятини, ўзига бўлган ишончни йўқотади. Натижада 2-хонадаги киши ўзига хос бўлмаган хатти-ҳаракатлар қилиб, кўнгилсиз, ноқулай ҳолатга тушиб қолади. Шундан сўнг топшириқ ўзгариб, 2-хонадаги инсонга ижобий ҳиссиётлар юборилади. 2-хонада ўтирган инсоннинг кайфияти кўтарилиб, ўзини яхши ҳис қила бошлайди

Турли фасл, турли кун ва вақтларда, турли ёшдаги кишилар ўртасида ўтказилган бу каби тадқиқот қатнашчиларининг аксариятида юқоридаги сингари ҳолат қайд этилган.

Таъкидлаш жоизки, квант физикаси оталари бўлмиш Бор, Гейзенберг, Шрёдингер каби олимлар мияни жараёнларга таъсир ўтказувчи физик масса деб ҳисоблаганлар. Юқоридаги каби тадқиқотлар натижалари эса улар илгари сурган фикр тўғри эканлигини кўрсатади. Қатор мамлакатларда олимлар томонидан ўтказилган кўплаб тадқиқотлар натижаларига кўра, инсон фикри ва ҳис-туйғулари ҳайвонлар, ҳатто, техника воситалари, турли жиҳозларга ҳам ўз таъсирини ўтказиши аниқланган. Халқимизда: "Кўзли одам турган отни йиқитади", деган ибора ҳам бежиз айтилмаган бўлса керак.

Хулоса ўрнида азиз газетхонларга шундай тавсия берамиз: Сизга кўз тегмаслиги учун қалбингизга ижобий ҳис-туйғуларни жо қилинг, доимо яхшилик ҳақида ўйланг, ҳасаддан йироқ бўлинг, очиқ кўнгил инсонлар билан кўпроқ мулоқот қилинг. Турмушдан нолийдиган, салбий фазилатларга эга инсонлардан узоқроқ юринг.

Ферузахон ҲОЖИМАТОВА,

Булоқбоши туманидаги 18- ДМТТ психологи.

Орамиздаги аёллар

Аёлларга кўпроқ қайси машинани миниш ярашади, ҳеч ўйлаб кўрганмисиз? "Спарк"ми ёки "Жентра"? Ёки энг сўнгги русумдаги "иномарка"ми? Пул бўлса, ҳар қандай машина ҳам ярашаверади, дейдиганлар топилади.

Тўғри, кейинги пайтларда автомашина ҳайдайдиган аёллар сони кўпайган. "Матиз", "Спарк", "Нексия", "Ласетти"... Хуллас, уларни барча автомобиллар   бошқарувида кўришимиз мумкин. Фақат "Дамас" минадиган аёллар бироз камроқ.

-  "Дамас" - аёллар учун анча ноқулайда, - дейди 35 йилдан буён ҳайдовчилик қилиб келаётган Ҳамрохон Шералиева. - Нозик хилқат вакилаларига бу машина ярашмайди, чунки қаттиқ, худди юк машинасидай. Аммо "тирикчилик қиламан", деган одамга бу - яхши машина! Мана, 15-20 йилдан бери миниб, тирикчилик қилиб келаяпмизу.

Эски шаҳардан - Оқ-ёр қишлоғига қатнайдиган "41" йўналишида 10 га яқин ҳайдовчи «Дамас» минади. Улар орасида албатта, Ҳамро опанинг алоҳида ўрни бор. Аёл ўзининг "Дамас"ини жуда яхши кўради. Ҳар тонг ювиб-тозалаб, "стоянка"га навбатга қўяди. Ҳайдовчилар ҳар 10 дақиқада навбат алмашадилар. Ҳеч ким бекатда соатлаб кутиб қолмайди.

-      Машина йўловчи билан тўладими-тўлмайдими, шеригимизнинг навбати келдими, дарров бекатдан жиламиз. Оллоҳ берса, қолгани йўлдан чиқади, - дейди ҳайдовчи аёл.

Ҳамро опанинг айтишича, ҳайдовчилик аввалига унинг учун севимли машғулот(хобби) бўлган. Аммо бора-бора ҳаётий зарурат, даромад топиш манбаига айланган. Аёл савдо-сотиқ қилиш билан бирга, "Дамас" автомашинасида киракашлик ҳам қилади.

- Аёл киши тадбирли бўлиши керак-да, синглим!, - дейди у. - Оилада ҳар-хил вазиятлар бўлади. Эркак кишининг топиш-тутиши яхши бўлса-ку, нур устига - аъло нур. Аммо рўзғорга етказа олмасачи? Тўрт мучаси соғ, ишлашга имконияти бўла туриб, "берсанг - ейман, урсанг - ўламан!", деб ўтирган аёлдан қандай қилиб яхши хотин чиқиши мумкин? Эримга харна енгиллик бўлади, деб ёнига кириб, биргаликда савдониям юргизамиз, кирагаям бирга чиқамиз. 

Шералиевлар оиласи бекат ёнидаги эски дўконни кенгайтириб, Минимаркет очишди. Оиланинг барча аъзоси савдо-сотиқ билан банд. "Дамас"ни навбатга қўйиб қўйишган. Орада ғир этиб, шаҳарга йўловчи ташиб туришади.

- Бу кунлар ўз-ўзидан келгани йўқ. Эҳҳе, не-не қийинчиликларни кўрмадик, дейсиз. Уч нафар ёш болам билан ижарама-ижара сарсон бўлганмиз. Кези келганда бозорда юк ташидик, киракашлик қилдик, фаррошлик, деҳқончилик билан шуғулландик. Нима бўлгандаям, тинмадик. Муҳими, ҳалол меҳнат қилдик. "Эр-хотин - қўш хўкиз" дейишади-ку, ахир. Мана, ҳозир ўз уй-жойимиз, иккита машинамиз бор, фарзандларни уйлаб-жойлаганмиз. Ҳаракат қилганга - Оллоҳ бераркан, - дейди аёл.

Касбнинг яхши-ёмони бўлмайди. Тўғри, киракаш аёллар жуда кам. Боз устига, "Дамас" минадиганлари. Аммо менимча, киши қайси касб-корнинг этагидан тутиши аҳамиятсиз, муҳими, топгани ҳалол бўлсин! Ҳалол меҳнат билан топилган ризқда эса барака бор!

Муаззам СОБИРЖОН қизи

Иншолар танлови

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси ҳузуридаги Нодавлат, нотижорат ташкилотлари ва фуқаролик жамиятининг бошқа институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фонди гранти асосида "Иқбол" газетаси томонидан амалга оширилаётган "Ислоҳотлар самараси ва инсон қадрини улуғлаш - жамият тараққиётининг муҳим мезони"  лойиҳаси доирасида Ўзбекистон Журналистлар уюшмаси вилоят бўлими, "Иқбол" газетаси таҳририяти ҳамда вилоят мактабгача ва мактаб таълими бошқармаси ҳамкорлигида вилоятдаги  умумтаълим мактабларининг 10-11 синф ўқувчилари ўртасида

"Ислоҳотлар жамиятга нима беради?" мавзусида иншолар танлови ўтказилади.

Танлов низомига кўра, мактабларда энг яхши, деб топилган иншо танловнинг туман, шаҳар босқичига тақдим этилади. Туман, шаҳар босқичларида 1- ва 2- ўринга муносиб кўрилган ижодий ишлар танловнинг вилоят босқичига тавсия этилади.

Туман, шаҳарлар мактабгача ва мактаб таълими бўлимлари томонидан танловнинг вилоят босқичига тақдим этилган иншолар танловнинг вилоят босқичи ҳакамлар ҳайъати томонидан кўриб чиқилади ва баҳоланади.

Иншоларни кўриб чиқишда унинг мазмунига, мавзу қай даражада очиб берилишига, иншо ёзиш бўйича белгиланган мезонларга амал қилинишига эътибор қаратилади.

Ғолиб ва совриндорлар танлов ташкилотчиларининг диплом, фахрий ёрлиқ ҳамда эсдалик совғалари билан тақдирланадилар.

Қадрли ўқувчилар! Танловда иштирок этиб, ўз билимингиз ва салоҳиятингизни синовдан ўтказинг.

Китобхонлик тарҒиботи

Андижон давлат педагогика институти ахборот-ресурс марказида "Китоб -инсониятнинг қалб гавҳари, тафаккур хазинаси" мавзусида китоб акцияси тадбири бўлиб ўтди.

Институтнинг мусиқий таълим йўналиши талабалари ижросида доира садолари остидаги тадбирни кириш сўзи билан бошлаган институт биринчи проректор М.Парпиев китобнинг инсон ақлий тараққиёти ва маънавий камолотидаги буюк роли тўғрисида тўхталди. Киши онги ва фикрлаш қобилиятини ошириш ҳамда дунёқарашини кенгайтиришда китобнинг хизмати беқиёс эканлиги инситут педагогика факулътети декани Ш.Ҳасанов сўзларида ўз аксини топди.

Олийгоҳнинг ўзбек тили ва адабиёти ҳамда педагогика факулътетлари талабалари бугунги куннинг долзарб вазифаси бўлмиш китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини оширишга оид фикр-мулоҳазалар билдирди, шунингдек, китобнинг тарихи ҳақида маълумотлар бердилар.

Андижон шаҳридаги 20-умумтаълим мактаби ўқувчилари ижро этган гўзал рақслар ва 8- синф ўқувчиси Муслима Набижонованинг "Наврўз, сени соғиндик" шеъри барчага манзур бўлди.

   Тадбир якунида инситут ахборот-ресурс маркази раҳбари Садоқат Муродова марказда амалга оширилаётган ишлар ҳамда истиқбол режалар ҳақида сўзлаб, фаол китобхонлар Дурдонахон Солижонова ва Зарнигор Мирзажоновага эсдалик совғалари топширди.                                                      

Муножатхон НИЗОМОВА,

ахборот- ресурс маркази услубият бўлими бошлиғи.

Педагог минбари

Маълумки, жорий йил мамлакатимизда "Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили" деб эълон қилинган. Сифатли таълимни таъминлаш эса, энг аввало, педагоглардан ўз касбига масъулият билан ёндашишни тақозо этади. Бу дегани, ҳар бир ўқувчи билан унинг билими, савиясига қараб алоҳида шуғулланиш, кўргазмали қуроллардан унумли фойдаланиш, ҳар бир дарсга пухта тайёрланиш каби омилларга эътибор қаратиш демакдир. Шундагина, дарсларимиз сифатли ва албатта, натижадор бўлади.

Умуман, ҳақиқий ўқитувчи дарсга аниқ режа билан ҳамиша тайёр туриши лозим. Агар ўқитувчи билимдон, ижодкор, ўз устида тинимсиз ишлашдан тўхтамайдиган бўлса, у ота-оналар, жамоа, ҳатто кузатувчию текширувчи олдида мулзам бўлиб қолмайди. Бунга эришишда ўқитувчилар бир-бирларининг дарс ўтиш услубларини ижодий ўрганиши, илғор педагогик ҳамда миллий тарбия усулларидан унумли фойдаланиш муҳим аҳамияткасб этади. Айниқса, бошланғич синф ўқувчисига дарс ўтишда қўлланилаётган турли ўйин, усуллар ўрганилаётган мавзуни очиб беришга хизмат қилишига эътибор қаратиш лозим. Чунки жажжи ўқувчига ўйин-машғулот орқали таъсир ўтказиш яхши самара беради.

Бошланғич синфларда ўқиш дарсларини эса "Кутубхонага саёҳат" усули билан бошлаш мақсадга мувофиқдир. Бунда ўқувчиларнинг ўқиган, айни пайтда мутолаа қилаётган китоблари қаҳрамонлари ҳақида суҳбатлар ўтказилади. Натижада ўқувчиларнинг ғоявий-маънавий билимлари ошади. Ўқувчиларни ўтган мавзу бўйича билимларини мустаҳкамлашда эса, ҳаракатли кўргазма - "Бармоқ театри" наф келтиради. Ролларни ўқувчиларнинг ўзлари ҳеч қандай кўмаксиз ижро этишларига имкон яратилади. Ўқиш дарслигидаги айрим мавзу матнларини "Занжир", "Кластер" каби интерфаол усуллардан, саҳна кўринишларидан фойдаланган ҳолда тушунтириш ҳам ижобий самара беради. Ўқувчилар видиопроектор орқали намойиш этилган слайдлар, халқ мақоллари, ҳикматли сўзлар воситасида ростгўйлик инсонга хос бўлган энг улуғ фазилат эканлигини англаб етадилар. Мавзуни математика, она тили, инглиз тили, табиат, технология фанларига ва ҳаётий унсурларга боғлаш натижасида ўқувчилар фаоллик билан мисоллар келтиришга уринадилар.

Бошланғич синф  ўқувчилари билан ишлашнинг ўзига хос томонлари бор. Мактаб дастурида ҳар бир ўқувчига йил давомида бериладиган билим, малака ва кўникмаларга нисбатан талаблар аниқ белгилаб қўйилган. Кўп йиллик иш тажрибамдан келиб чиқиб шуни айта оламанки, сифатли ва самарадор дарс маҳоратли, ўз касбининг билимдони ва фидойиси бўлган ўқитувчининг ижодкорлиги туфайли яратилади. Ўқитувчининг равон нутқи, дарсни тўғри ташкил этиши ўқувчилар томонидан мавзуларни тез, осон ўзлаштиришга замин яратади.

Мен дарслар давомида "Энг билимдон ўқувчи", "Заковат", "Интерфаол", "Ақлий ҳужум", "Тармоқлаш", "Ижодкор ўқувчи", "Чиройли ёзув соҳиби" каби танловлар, баҳс-у мусобақалардан фойдаланаман. Булар ўқувчининг билимига билим қўшибгина қолмасдан қўшимча адабиётлардан фойланиш кўникмасини ҳам шакллантиради. Натижада ўқувчини мактаб, туман даражасидаги турли танловларда ҳам қатнашишга тайёрлайди.

Ўқувчиларнинг пухта билим олишларида ота-оналарнинг ўрни муҳим. Мен ҳар бир ўқувчининг ота-онаси билан бевосита боғланиб, болаларининг билим олиши билан боғлиқ ҳолатлар, жараёнлардан хабардор қилиб бораман. Биз ўқитувчилар ҳаётимиз давомчилари бўлмиш болаларнинг олтин даврини билим билан бойитишда шундай йўл тутсак, масълиятни ҳис этсак сифатли таълим бера оламиз, ўзимиз кутган натижаларга эришамиз.

 Ойтожихон УСМОНОВА,

Андижон туманидаги 24- умумтаълим мактаби  бошланғич синф ўқитувчиси.

эътироф

Истеъдодли журналист, камтар ва кичиккўнгил инсон Ўзбекистон Журналистлар уюшмаси аъзоси Шукрулло Неъматов ўзининг олтмиш ёшини қарши олмоқда. Устознинг касбий фаолияти, ижоди, инсоний фазилатлари ҳақида жуда кўп ва хўп гапириш мумкин. Лекин шу ўринда ҳакасбимизни қутлуғ ёши билан муборакбод этиб, унга тани сиҳатлик, узоқ умр, хонадонига тинчлик-хотиржамлик, келгусидаги ишлари ва ижодида омадлар тилаб, марҳум устозимиз Абдумутал ҳожи Абдуллаевнинг умрининг сўнгги кунларида Шукрилло Неъматов ҳақида ёзган мақоласини ўқувчилар эътиборига ҳавола этишни лозим топдик.

Таҳририят.

Ҳар бир одам ноёб мўъжиза! Унинг сир-синоатини тушунмоқ мушкул. Негаки, у энг аввало  ўзини англаши зарур. Аммо мияни заковат, қалбни маърифат, мақсадни ибодат, кўнгилни ҳидоят, ҳаётни ҳақиқат билан безамай туриб, бу ниятга етмоқлик душвор. Бунинг учун бир олам орзу-истакдан ташқари Худо берган севги, муҳаббат, сабру бардош, чидам ва ирода керак. Мен Аллоҳнинг суюкли бандаси Шукрулло Неъматовнинг ана шу фазилатлар билан зийнатланганини сезиб, унинг эл-юрт, миллат ва дину диёнат тараққиёти учун рўёбга чиқараётган эзгу амалларини кузатиб бораман.

Ўқувчида муаллиф таърифу тавсифда бироз ҳаддан зиёдаликка чалғибди, деган иштибоҳни сўндириш умидида айрим воқеа, кечинма ва далилларга тўхталиб ўтишни лозим деб биламан.

Бир қизиқ воқеанинг гувоҳи бўлгандик. Андижонлик адиблардан бири "Hamkorbank" АТБ Кенгаши раиси Икромжон Ибрагимов қабулига кириб, навбатдаги китобини чоп эттиришга моддий ёрдам беришини сўради. Тан олмоқ жоиз,  кутилган маблағ анча салмоқли бўлиб, анча-мунча ижодкор бундай йирик сармояни ўзгадан орзу қилишга-да юраги ботинмас эди. Одатда бундай ҳолатларда раҳбар кўпроқ Шукруллонинг тавсия ва маслаҳатини инобатга оларди. Мурожаат қилган Зот ўртамиёна қалам соҳиби эди, бироқ ўзининг номуносиб хатти-ҳаракати, муомала маданиятининг терслиги, бетгачопарлиги билан ҳамкасбларининг, шунинг баробарида бир пайтда Шукруллонинг ҳам анча дилини оғритганди. Шу боис бу сўров изсиз қолиб кетишини кутгандик. Шундай қилиб, сўнгги фикр Шукруллода қолди. У эса хайрли амал йўлини тўсмади. Шунда биз ундан бироз ранжиганимизни билдирдик. Ўша кимсанинг ўзига нисбатан нохолис, номуносиб муносабатини эслатишгача бориб етдик. Яхши одамнинг жавоби ҳам ўзига яраша чиқди:

- Опоқдадам мулла Неъматхоннинг "Ҳаммага бирдек яхшилик қил, болам !", дадам Мадамин полвоннинг "Камтарлик шиоринг бўлсин!", Онам Шарофхоннинг "Ҳеч кимга дилозорлик қилма!" деган ўгитларига амал қилиб яшашга одатланганман. Раҳматли дадам яна доимо болам, сени бир марта ёмонлаган киши ҳақида санаб қирқ марта чиройли сўз айт. Азиз-авлиёлар насиҳатига амал қил. Шунда умр поёнида ўзинг тўғрингда ёмон гап айтувчи одам қолмайди. - қачон кимдандир гина қилсам, падари бузрукворимнинг мана шу ўгити ёдимга келади. Майли ўзим ютқазай, майли  азият чекай, аммо бундай кўргуликларни душманимга ҳам раво кўрмайман, кўролмайман.

Ҳусайн воиз Кошифий "Аҳд қилишнинг маъноси кўнгил хоҳлаган иш устида маҳкам туришдир" деб ёзган эди. Чиндан ҳам ҳақиқий аҳд шундайки, бир киши бирон ишни амалга ошириш учун бел боғласа ва бир муҳим ишни битиришга киришса, ҳар нечук қаршилик ва тўсиқларни енгиб, ўз мақсадига эришишда асло сусткашликка йўл қўймайди. "Йигит сўзидан, арслон изидан   қайтмас" деган мақол бежиз айтилмаган. Биз бу иддаога батафсил тўхталишимизнинг боиси шуки, Шукрулло ҳам "айтса қўрқмайдиган, қўрқса айтмайдиган"лар тоифасидан. У айниқса эл-юрт, жамоа манфаати учун "сув келса симириб, тоғ келса кемиришга" қодир матонат, иштиёқ ва сабру тоқат эгасидир.

Келинг, гапни ўтлатмай аниқ мисолларга ўтайлик. У Андижон вилоят телерадиокомпанияси директорлигига тайинланганида, бу ердаги аҳвол анчайин ночор эди. Биринчидан, шундай нуфузли муассасанинг уч қаватли биноси таъмирталаб, фасад ва ички деворлар нураб бўлганди. Иккинчидан, телерадиокомпаниянинг инженерлик коммуникация тармоғи ҳамда техника базаси маънавий эскирган, шу сабабли кўрсатувлар сифати ҳақида телетомошабинлардан ҳақли эътирозлар тушиб турарди.

 Раҳбар, нима қилганда ҳам дастлабки икки масалани тезроқ бартараф этишга киришди. Чунки бу вазифанинг ижобий ечими учинчи муаммо ҳал бўлиши учун бевосита таъсир кўрсатишини у яхши тушунарди. Албатта "ҳолва деган билан оғиз чучимайди". Чўнтагингда пулинг бўлса, кафтингда шўрва қайнайди. У юқорида қайд этилган камчиликларни тўғрилаш учун қанча маблағ кетишини билиш мақсадида лойиҳа-смета ҳужжатларини тайёрлади. Ана шундан сўнг масалани республика телерадио-компанияси ва Андижон вилояти ҳокимлиги олдига қўйди. Мутасаддилар тегишли ҳужжатлар билан танишганларидан кейин ҳам узоқ ўйланишди. Чунки ўша 2013 йилда қурилиш-таъмирлаш учун талаб этилаётган сармоя хийла залворли рақамдан иборат эди. Орадан бир муддат ўтиб, пойтахтдан мутахассислар ташриф буюришди. Улар бинонинг ички ва ташқи кўринишлари, жамоанинг техник воситалари билан яқиндан танишганларидан сўнг, чиндан-да директорнинг ташвишлари ўринли эканлигини тасдиқладилар. Шу тариқа Ҳукумат тавсиясига асосан маҳаллий бюджетдан маблағ ажратилди. Ўз навбатида кенг кўламли қурилиш-таъмирлаш ишлари бошланиб кетди. Телерадиокомпаниянинг ташқи фасади, саҳни тубдан янгиланди. Чўлпон шоҳкўчаси бўйлаб муассаса ҳудуди янгидан ўралиб, бино олд қисми ва ҳовлисида боғ, токзор барпо этилди. Бир йил деганда телерадиокомпания биноси замонавий дизайн асосида кўркам кўринишга эга бўлди.

Журналистлар жойлардан кўрсатув тайёрлашлари учун албатта ўша корхона ёки ташкилотдан транспорт чақиришларига тўғри келар эди. Бу эса ўз навбатида иқтисодий-молиявий ва ташкилий жиҳатдан қарамликни юзага келтирарди. Ана шуни ҳисобга олиб, раҳбар корхонанинг бюджетдан ташқари ишлаб топган маблағлари ҳисобидан уч йилда 2 та енгил автомобиль сотиб олишга эришди.

 Шукрулло Неъматовда шахсий манфаат деган тушунча борлигини билмайман. Аммо  жамоаси учун "жон олиб, жон бериши"га кўп бор гувоҳман.

... Дарвоқе, компаниядаги учинчи муаммо ҳақида. Гап шундаки, ўша кезлари жамоада каттага иззат, кичикка ҳурмат, аҳил-иноқлик, ҳамжиҳатлик каби фазилатларга путур етган эди. Бунинг сабаби оддий: ходимларга етарли шарт-шароит яратилмаганлиги, ойлик маошлар ва реклама тушумларидан олинадиган фоизларнинг камлиги журналистларнинг кайфиятига таъсир кўрсатмай қолмас эди. Шукрулло бу борада бир қанча ислоҳатларни рўёбга чиқарди. Айниқса, ёшларни қаттиқ қўллаб-қувватлади, уларнинг бошини силади, касбга меҳрини, садоқатини ошириш йўлларини қидирди. Ана шундай уйғониш, ташаббускорлик, ижодий кўтаринкилик тез орада ўз самарасини кўрсатди. Бир далил: Андижон вилояти телерадиокомпанияси республикада биринчи бўлиб, рақамли кўрсатувларни бошлади, вилоят радиоси эса FM тўлқинига ўтказилди.

Телевидениеда ижодий ишлар ҳам авж олди. Янги кўрсатувлар, янги лойиҳалар бирин-кетин эфирга узатила бошланди. "Инсон ўзинг", "Андижон томонларда", "Андижон: кеча ва бугун", "Авто рейд", "Дилга ташриф" каби муаллифлик ва жамоавий кўрсатувлар томошабинлар қалбидан жой олди.

Ҳаёт фақат қувончдан иборат эмас. Бу ёруғ оламда иллатдан ҳикмат эмас, ҳикматдан иллат излайдиганлар кўп. Телерадиокомпания раҳбарининг обрў-эътибори ортиб бораётганлиги, тиришқоқлиги, ғайрат-шижоат билан ишлаши кимларгадир хуш келмади. Хуш келмаганининг исботи шуки, жамоа айни гуруллаб, тараққий этаётган паллада тафтишчилар ташриф буюрди. Роса бир ой ҳаммаёқни икир-чикиригача элакдан ўтказишди. Мана шу фитна ташкилотчилари билмадики, ўзлигини унутиб, умум манфаатидан баҳра оладиган инсон ҳеч қачон қинғир ишга қўл урмайди, муқаддас даргоҳга ғубор қўндирмайди. Тўғри, бир нафснинг қилмишини қирқта шайтон эплай олмас. Шукрулло, ўша нафсдан ҳам, одамни эс-ҳушидан айрийдиган шайтонбаччалардан ҳам устун эди. У араб донишманди Саҳл ибн Абдуллоҳ каби нафсини хумга қамаб қўйган эди. Ҳаромдан ҳазар қиладиган раҳбарга пировардида елкасига "катта юк" ортиб келган тафтишчилар ҳам тан бердилар.

Шукрулло Неъматов талабчан раҳбар бўлиши билан бирга истеъдодли қалам соҳиби сифатида ўз мухлисларига эга. У доимо ижтимоий ҳаётнинг энг оғриқли, долзарб муаммоларини кўтариб чиқади. Ёзган мақолаларининг сарлавҳасиданоқ бу фикрга ишонч ҳосил қилишингиз мумкин. Унинг "Қамчиқ довонига автобус қўйилса", "Йўлдаги ўйлар", "Бензин озайса, ғишт кўпаядими?", "Деҳқон бозори: у чиндан ҳам деҳқонникими?", "Мактабдаги машмашалар", "Йўловчига қулайлик керак!", "Асфальтга тупроқ ямоқми?" сарлавҳали долзарб мавзудаги мақолалари тармоқ, вилоят, республика нашрларида чоп этилган.

Куюнчак журналист мамлакатда биринчи бўлиб юрак ютиб, Асака автомобиль заводида ишлаб чиқарилаётган машиналарнинг техник носозликлари тўғрисида шов-шувли мақола тайёрлаб, менга кўрсатди. Мен эса бу масалада бироз шошмаслик кераклигини айтиб, мақолани чоп эттирмаслик ҳақида ўз мулоҳазамни баён этдим. Ҳолбуки, ўша публицистик чиқишда кўрсатилган камчиликлар ҳамон давом этмоқда...

Дўст сафарда, бошга иш тушганида, хасталик ёпишганида билинади.  Ва яна у мансаб отига минганида ҳам ўзлигини намоён этади. Шу боис ҳам, имом Ғаззолий "Сабр икки турлик бўлур, биринчиси камбағалликда, иккинчиси кишига амал, шуҳрат ва бойлик келганида синалур. Шу важдин, иккинчи ҳолатдаги сабр улуғроқдир" деб насиҳат қилган эди. Чиндан ҳам шундай. Айрим "Зоти шарифлар" борки, лавозимга кўтарилганида нафақат биров, балки ўзини ҳам таниёлмай қолади. Гўёки, бир кунда ақли тўлишиб, ҳаммадан билимли, ақлли, тажрибали  донишмандга айлангандай. Шукрулло бу "чиғириқ"дан ҳам осойишта ўта олди. У Марҳамат тумани ҳокимлиги, вилоят касаба уюшмаларининг "Ҳимоя" газетаси, вилоят телерадиокомпанияси, вилоят ҳокимлигида нуфузли курсиларни эгаллаганида ҳам табиатида бирон бир ўзгариш, кеккайиш, такаббурлик, манманлик, кибру ҳаво каби иллатлар сезилмади. Аксинча, хизмат пиллапояларидан юқорилагани сайин камтарлик, оддийлик, соддадиллик, меҳр-оқибат, кўнгил ошуфталиги, ғамхўрлик, хайру саховат каби инсоний фазилатлари янада сайқал топди. Биз "Тахти равон"га чиқиб олгач, олий ўқув юрти ректорлари, катта-катта амалдорларни ҳам "ҳузури муборакка" чорлаб қўйиб, ўзи соатлаб пашша қўриб ўтиришдан лаззатланган "валломат"ларни ҳам кўрганмиз. ўша лавозимни ота мерос билиб, дуч келган кишига дўқ-пўписа, зулм, калондимоғлик қилганларни айтмайсизми? Дунё чархпалак, бугун ўзини осмони фалакда ҳис қилган раҳбар эртага оёқ остида ўралашиб қолганини  кўриб, ачинганмиз, "Ҳоли вой бўлибди-ку", дея раҳмимиз келган. Шукрулло эса доимо мана шундай ҳолатлардан юқори, баланд мақомда ишлаб, ҳаёт йўлига эзгулик уруғларини сочиб яшамоқда.

Вилоят ҳокимлигининг иқтисодий ва ижтимоий масалалар бўйича котибияти мудири лавозимидаги фаолияти давомида республика ва вилоят миқёсида ўнлаб лойиҳа ва ташаббусларни илгари сурди. Вилоят соғлиқни сақлаш бошқармаси билан биргаликда 7 апрель Бутунжаҳон саломатлик кунини Андижон шаҳридаги Навоий боғида оммавий тарзда нишонлашни йўлга қўйди. Шу тариқа ушбу байрам 2007 йилдан буён мунтазам ўтказиб келинади. Ўша куни минглаб одамлар бепул тиббий кўрикдан ўтиш имкониятига эга бўлишади. Хонободда 2007 йилдан буён ўтказиб келинаётган "Хонобод таровати" ёшлар фестивалига ҳам вилоят маданият ва спорт бошқармаси ҳамда шаҳар ҳокимлиги билан ҳамкорликда пойдевор қўйилган.

Шукрулло Неъматовда Худо берган яна бир ноёб истеъдод борки, унга кўпчилик ҳавас қилади. Бу мустаҳкам хотира, кучли қувваи ҳофиза билан боғлиқ қобилиятдир. Бир шеър ёки ҳикматли сўзни икки-уч бор эшитса бас, қулоғига қўрғошиндай қуйиб, миясига муҳрлаб олади. Шу боис ўзбек адабиётининг атоқли адиблари шеърларини ёддан ўқий бошлаганида ҳайрат ва завқ-шавққа тўлиб тошасиз. Унинг соҳир овозидаги ёқимли, ўзига хос оҳанг қалбингизни титратади, вужудингизда тотли туйғулар бош кўтаради. Андижоннинг кўзга кўринган шоир ва ёзувчилари даврасида Муҳаммад Юсуф, Олимжон Холдор, Тўлан Низом, Ҳалим Карим ашъорларини ўқиб, улуғлардан неча бор олқиш олгани ёдимизда.

Шукруллонинг "Отам орзу қилган кун"ини ўқиб, бутун борлиғим ларзага келди. Табиийки ота боласининг феъл-атвори, юриш-туриши ва табиатини беш панжасидай билади. Аммо фарзанднинг отасига шундай ҳайратомуз қузатуви ҳар кимга ҳам насиб этавермайдиган катта бахт. Ахир сиз, мажозий маънода  айтганда "Отангизни тирилтириб қўйибсиз-ку". Бу шунчаки қалам меваси эмас, бу юракнинг туб-тубига ўрнашган ва тошга ўйилган ёзув каби таобад ўчмайдиган мангу муҳаббатдир.

Буюк боболаримиздан бири Нажмиддин Кубро "барча яхшиларни қамраб олган сифатлар ичида энг қадрлиси хулқ гўзаллигидир" деб ёзган эди. Биз эса Шукрулло Неъматов табиати ва ахлоқида ана шу гўзалликни кўриб, беихтиёр Навоий ҳазратларининг "Одам борки, одамларнинг нақшидир", деган байти ёдимизга тушади. 

Абдумуталиб АБДУЛЛАЕВ,

Ўзбекистонда хизмат кўрсатган журналист.

Тадбир

Андижон шаҳридаги 8- умумтаълим мактабида "Оила - муқаддас гўша" мавзусида давра суҳбати бўлиб ўтди.

Мактабнинг 11- синф ўқувчилари иштирокидаги тадбирда мактабнинг ижодий-маданий масалалар бўйича тарғиботчиси Восит Аҳмад "Баракасини берсин" бадиий фильми ҳамда таниқли адиб Асқар Мухторнинг "Илдизлар " қиссаси воқеалари мисолида оилани мустаҳкамловчи омиллар ҳақида сўз юритди. Жумладан, эр-хотиннинг бир-бирига ўзаро ҳурмати, сабр-қаноат, одоб-ахлоқ меъёрларига риоя этиш, оилада маънавий муҳитни  қарор топтириш каби жиҳатлар ҳақида кенг тушунчалар берилди, ўқувчиларнинг бу борадаги фикр ва мулоҳазалари ҳам тингланди.

Тадбир ўқувчи ёшларнинг оила ва оилавий қадриятлар ҳақидаги билим ва тушунчаларини янада бойитди.

Одинахон ҲАЙДАРОВА,

мактабнинг кутубхона мудираси.