Абдулла ОРИПОВ, Ўзбекистон халқ шоири

Нечоғ бахтиёрман, таъзимда шу тоб,

Сизнинг шаънингизга битмоқдаман байт.

Не одам бўлардим, қўлимда китоб,

Бирор ҳарф танимай турсайдим лоқайд.

Сиз-ку  "Алифбо"дан  "Қомус"гача  то,

Бари-барисини танитган устоз.

Илк бор Сиз кўрсатган дурахшон Зуҳро,

Бу кун шеърим ичра ташбиҳдир мумтоз.

Сиз мўъжаз юракда ёқолган ёғду,

Оқибат қуёшдек соча олур нур.

Буюклар ҳаққига қасамёд гап бу:

Сиздан бошланади асли Тафаккур.

Оламда кўп эрур муборак онлар,

Табаррук зотлар ҳам гарчанд кўп эрур.

Сизгадир илк раҳмат азиз инсонлар,

Мунис муаллимлар сизга ташаккур!

Коронавирусга қарши курашишда шифокорларимизга ёрдам бериш, ўзаро тажриба алмашиш ва ҳамкорлик қилиш мақсадида бир гуруҳ россиялик шифокорлар Андижонга ташриф буюрди.

Бугун коронавирус инфекцияси бутун инсониятни жиддий ташвишга солаётгани сир эмас.  Шу боис, касалликнинг юқиши, тарқалишининг олдини олиш ҳамда самарали даволашда бутун дунё шифокорлари яқиндан ҳамкорлик қилмоқда. Бу борада айниқса, Хитой, Россия, Корея сингари давлатлар мутахассис ва шифокорларининг тажрибалари муҳим аҳамият касб этади. 

Мазкур йўналишдаги ҳамкорликни кенгайтириш мақсадида Россия Федерациясининг нуфузли шифохоналарида фаолият олиб бораётган, таркибида эпидемиолог, пульмонолог, анестезиолог-реаниматолог, инфекционист, рентгенолог, терапевт, жарроҳ,  диагностика мутахассислари ҳамда анестезист ҳамширалар бўлган шифокорлар мамлакатимизга келган. Улардан бир гуруҳи Андижонда бўлиб COVID-19 хасталигига чалинган беморларни даволаш ишларида тиббиёт ходимларимиз билан ҳамкорликда фаолият олиб бормоқда.

Андижон вилояти ҳокими Шуҳратбек Абдураҳмонов россиялик шифокорлар билан учрашиб, мулоқот ўтказди. Уларга хасталикни бартараф этиш, даволашда кўрсатаётган ёрдами ва ҳамкорлиги учун миннатдорчилик билдирди.

- Андижонда касалликни даволашда ижобий натижаларга эришилаётганига гувоҳ бўлдик, - дейди  Москва шаҳар 4-сонли клиник касалхона анестезиолог-реаниматолог шифокори Артур Акчурин. - Мақсадимиз, бу борада ўзбекистонлик шифокорлар билан ҳамкорлик қилиш, Россияда шаклланган илғор тажрибалар билан ўртоқлашиш, бир сўз билан айтганда, касаллик тарқалишининг олдини олиш ва даволашда биргаликда ижобий натижаларга эришишдир.

Россиялик шифокорлар маълум муддат вилоятдаги тиббий муассасаларда коронавирусга қарши курашиш ва уни даволашда андижонлик шифокорлар билан ҳамкорликда иш олиб боради.

Зухриддин  УМРЗОҚОВ

Билиб қўйган яхши

Ўзбекистон Республикаси Марказий банкидан маълум қилинишича, Тaълим кредитлари тижорат банклари томонидан олий таълим муассасаларининг кундузги бўлимларига тўлов-контракт асосида қабул қилинган талабаларнинг ўқиши учун уларнинг ўзига, ота-оналарига ёки васийларига берилиши мумкин. Талаба Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлиши шарт.

Таълим кредитлари олий таълим муассасаларида ўқиш даври ҳисобга олинган ҳолда, бакалавриатга қабул қилинган талабаларга 10 йилгача, магистратура босқичи талабаларига 5 йилгача бўлган муддатга берилади.

Карантин туфайли таълим кредити ажратишни масофавий хизматлар орқали тижорат банклари мустақил белгиламоқда.

Таълим кредитини олиш учун қарз олувчи банккa қуйидаги ҳужжатларни тақдим этади:

а) таълим кредити бериш тўғрисидаги ариза;

б) талаба ва олий таълим муассасаси ўртасидаги тўлов-контракт асосида ўқиш ҳақида белгиланган тартибда расмийлаштирилган    шартнома. Ушбу шартномада ўқишнинг белгиланган муддати ва бир йил учун тўлов миқдори кўрсатилган бўлиши лозим.

г) кредитни қайтаришнинг таъминланиши тўғрисида ҳужжат;

д) имтиёзли таълим кредитлари олиш ҳуқуқига эга бўлган чин етимлар, "Меҳрибонлик уйлари"да тарбияланганлар, болаликдан I ва II гуруҳ ногиронлари, кам таъминланган оила фарзандлари тегишли тасдиқловчи ҳужжатларни тақдим этадилар.

Кредит қайтмаслиги хавфининг олдини олиш мақсадида қарз олувчи мол-мулк ёки қимматли қоғозларни гаровга қўйиш, учинчи шахс кафиллиги кабиларни банкка тақдим этиши лозим

Таълим кредитини олиш тартиби тўғрисидаги батафсил маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2001 йил 26 июлда қабул қилинган "Олий ўқув юртларида тўлов-контракт асосида ўқиш учун таълим кредитлари бериш тўғрисидаги низом"да ва тижорат банкларининг расмий веб-сайтларида келтирилган.

Булоқбоши туманидаги

14-умумтаълим мактаби ўқитувчиси Сафияхон

Исроилова тайёрлади.

"Пахта - 2020"

Мамлакатимизда бу йилги пахта йиғим-терими мавсуми бошланди. Бу йил теримга кимлар жалб қилинади, мажбурий меҳнатга йўл қўйилмайдими, кўнгилли теримчилар учун қандай шароитлар яратилган?

Ўзбекистон Республикаси бандлик ва меҳнат муносабатлари вазири ўринбосари Баҳодир УМРЗОҚОВ ЎзА мухбирига бу каби саволларга жавобан қуйидагиларни сўзлаб берди.

- Бу йил пахта йиғим-терими мавсумига янгича ёндашувларни жорий қиляпмиз, - деди Б.Умрзоқов. - Аввало, ёлланма теримчилар билан тегишли шартнома тузилади, ҳеч бир кўнгилли ишчи шартномасиз далага чиқмайди.

Бунинг учун Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги, Касаба уюшмалари федерацияси, Савдо-саноат палатаси ўртасида қўшма ҳужжат имзоланди ва унга асосан низом ишлаб чиқилди. Пахта терими мавсумига ҳашар сифатида қаралмайди. Жараёнга шартнома асосида кўнгиллилар жалб қилинади.

Иш берувчи ва ёлланма пахта терувчи ўртасида тенг ҳуқуқли муносабат белгиланган. Бу борада қатор тегишли ташкилот вакиллари муносиб меҳнат шароитларини яратишга эътиборни кучайтиради. Жараёнда касал бўлиб қолиш, шикаст олиш каби ҳолатларнинг олдини олишимиз зарур.

Пахта теримида қатнашадиганлар икки гуруҳга бўлинади. Яшаш жойидаги пахта теримида қатнашувчилар ва бошқа вилоят, туманларга бориб жараёнда иштирок этувчи теримчилар. Барча маълумотлар янги ташкил қилинган terim.uz сайтига жойлаштириб борилади.

Ҳар бир ёлланма ишчилар гуруҳларга бўлинади. Ҳар бир гуруҳ 50-70 теримчидан иборат бўлади. "Ўз ҳудудимда пахта тераман", деганларга алоҳида молиявий муносабат, "Йўқ, бошқа узоқ вилоятга бориб, тераман", дегувчиларнинг ҳар бирига 500 минг сўмдан молиявий ёрдам берилади. Терган пахтасига эса алоҳида белгиланган нархда пул олади. Пахта теримига сафарбар этилган фуқароларнинг 100 нафарига битта ҳамшира бириктирилади. Уларнинг махсус хонаси бўлиб, барча зарур дори-дармон берилади.

Бошқа ҳудудга борадиган теримчилар учун барча шароит яратилади. Жумладан, ётоқ жой, овқатланиш, ишдан сўнг телевизор кўриб, радио тинглаш, газета ва китоблар мутолаа қилиши учун шароит яратиш масаласи ташкилий томондан ҳал этилмоқда.

Теримчилар ўзи истаган муддатга шартнома тузиши мумкин. Хоҳласа бир ҳафта, хоҳласа 15 кун, хоҳласа бир ой. Ҳеч ким қанчадир муддатга шартнома тузишга мажбурланмайди.

Шартномаларни расмийлаштириш жараёни маҳаллий бандлик марказлари, маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш бўлимлари ҳамда маҳалла вакиллари иштирокида амалга оширилади. Шунингдек, пахтага чиқишидан олдин ҳар бир ишчининг тана ҳарорати ўлчанади. Бу масала санитария-эпидемиология ходимларига топширилади. Булар бизга яқиндан ёрдам беради.

Пахта йиғим-теримида болаларни мажбурий меҳнатга жалб қилиш ҳолати, шунингдек, меҳнат ҳуқуқлари поймол этилаётган ёки иш берувчи томонидан ваколати ва мажбуриятига кирмайдиган ишга мажбурланаётган фуқаролар вазирлик томонидан Telegram мессенжерида ишга туширилган "@mehnathuquq" боти ҳамда dm.mehnat.uz га мурожаат этишлари мумкин. Мурожаат қилган шахс сир сақланиши кафолатланади.

Мазкур бот орқали ҳар қандай меҳнат қонунчилиги бузилиш ҳолатлари, жумладан, мавсумда мажбурий меҳнатга йўл қўйилаётгани ёки шу каби салбий ҳодисалар бўйича мурожаат йўллаш мумкин бўлади. Ижтимоий тармоқлардаги маълумотлар ҳам    таҳлилий-танқидий ўрганилади.

Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, бизда кўп болали оилалар мавжуд. Баъзи ота-оналар яхши пахта теради, деб 9-10 синф фарзандларини дарсдан сўнг пахта даласига олиб чиқмоқчи бўлиши мумкин. Аммо бу мумкин эмас, ҳаттоки ота-онаси хоҳласа ҳам.

Ўзбекистонда болалар меҳнатидан фойдаланиш тақиқланади. Бу масалада ортга қайтилмайди. Мамлакатимизда бу йилги мавсумда мажбурий меҳнатга умуман йўл қўймаслик, ихтиёрий меҳнатни рағбатлантириш борасида жуда катта ишлар амалга оширилмоқда. Хусусан, жорий мавсум биринчи теримда 1 килограмм пахта учун минг сўм, иккинчи теримда 1 минг 400 сўм ҳақ тўланади.

Яна бир маълумот, баъзи бир ҳудудларда маҳалла ходимлари томонидан 2 ёшдан 16 ёшгача бўлган болалари бор оилаларга моддий ёрдам пули пахта йиғим-теримида қатнашган фуқароларга берилиши ҳақида ёлғон ташвиқот, яъни "Чиқсанг мана шу ёрдам пулини чиқариб берамиз, чиқмасанг ёрдам пулини узиб қўямиз" деб мажбурлаётган ҳолатлар кузатилаётган экан. Бу нотўғри, албатта. Бундай ҳолларга дуч келган фуқаролар юқоридаги Telegram мессенжерига ва телефон рақамига мурожаат қилиши мумкин.

 Қонунчилигимизда бундай талаб белгиланмаган. Мухтасар айтганда, пахта мавсумига мажбурлаш мумкин эмас.

Кўнгилли равишда пахта тераман деган одамларнинг ҳар бирига олдиндан 500 минг сўмдан берилади. Биз аҳолини мавсумга қўрқитиш эмас, моддий рағбатлантириш механизми орқали жалб этмоқчимиз.

Шаҳноза МАМАТУРОПОВА

ёзиб олди.

Жараён

Бугундан мамлакатимиздаги олий таълим муассасаларида алоҳида иқтидор талаб этадиган йўналишлар бўйича ижодий имтиҳонлар ҳам бошланди.

Андижон давлат университетида мавжуд 10 та алоҳида иқтидор талаб этадиган йўналишлар бўйича 8 минг нафардан ортиқ абитуриент рўйхатдан ўтган. Имтиҳонлар икки сменада ташкил этилиши белгиланган. Бугун олтита таълим йўналиши бўйича ижодий имтиҳонлар ўтказилмоқда.

Имтиҳонлар жараёнида абитуриентларнинг хавфсизлиги ва соғлигини асраш, коронавирус инфекцияси юқиши ва тарқалишининг олдини олиш бўйича белгиланган тартибларга қатъий амал қилинмоқда. Абитуриентлар университет ҳудудига кириш учун дезинфеция тунелларидан ўтмоқда, уларнинг иссиғи ўлчаниб, антисептик воситалар билан қўлларини тозаламоқда. Имтиҳон ўтказилаётган хона ва ҳудудларда масъуллар томонидан масофанинг сақланиши доимий назорат қилинмоқда. 

- Имтиҳонларни шаффоф ва адолатли ўтказиш мақсадида имтиҳон олувчи мутахассислар юртимизнинг бошқа олий таълим муассасаларидан жалб этилди, - дейди Андижон давлат университети ректори Акрамжон Юлдашев. - Жумладан, мусиқа таълими, чолғу ижрочилиги, анъанавий хонандалик йўналишларида Ўзбекистон Консерваторияси, ТСМГ ва рангтасвир йўналишлари бўйича Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомчилик ва дизайн институти мутахассислари, жисмоний маданият, футбол ва бокс йўналишларида эса таниқли мураббийлар, жаҳон ва Осиё чемпионлари имтиҳон олмоқда.

- Спорт фаолияти: бокс йўналиши бўйича ижодий имтиҳонни топширдим, - дейди абитуриент Шоҳрухбек Кенжаев. - Имтиҳонни бокс бўйича жаҳон чемпиони Ўткирбек Ҳайдаров раислигидаги  соҳанинг кучли мутахассисларига топширишни хаёлимга ҳам келтирмаган эдим. Улар олдида имтиҳон топшириш бироз ҳаяжонли бўлди. Лекин юқори баллар олиш учун астойдил ҳаракат қилдим. Имтиҳонлар адолатли, юқори савияда ўтказилмоқда. Энг муносиб ва иқтидорли абитуриентлар талабаликка қабул қилинишига асло шубҳам йўқ.

Тиббиёт ходимлари ҳар бир абитуриентнинг, айниқса, спорт йўналишлари бўйича имтиҳон топшираётганларнинг соғлигини алоҳида назорат қилмоқда. Улар учун гигиена талабларига риоя қилган ҳолда сув ва бошқа салқин ичимликлар берилиши ташкил қилинган.

Университетда имтиҳонлар жараёнларини онлайн кузатиш имконини берувчи махсус http://camera.adu.uz/ платформаси ишга туширилганлиги имтиҳонларни янада шаффоф ўтишини таъминлашда муҳим аҳамият касб этади. Бундан ташқари, имтиҳонлар ўтаётган 6 та ҳудудга 20 та кузатув камераси ўрнатилган бўлиб, абитуриентларнинг ота-оналари ва яқинлари уйдан туриб имтиҳонларни кузатиб бориш имконига эга.

 Имтиҳонлар жараёнида хавфсизликни таъминлаш учун Миллий гвардия, ички ишлар ходимлари жалб этилган.

Шаробиддин ҲОШИМЖОНОВ,

АДУ Матбуот котиби.

ҲУЖЖАТ ЙЎҚОЛГАНЛИГИ ТЎFРИСИДА

Андижон вилояти ҳокимлиги Адлия бошқармаси томонидан 1998 йилда № 53 қайд рақами билан Балиқчи туманидаги "Қиличбурхон бува" масжидига берилган № 000053 сонли гувоҳнома йўқолганлиги сабабли  бекор деб ҳисоблансин.

Андижон давлат тиллар педагогика институти қошидаги академик лицей томонидан 2010 йилда Янгибоева Одинахон Марипжон қизи номига берилган қайд рақами № 294 бўлган L № 003081  рақамли диплом йўқолганлиги сабабли

бекор деб ҳисоблансин.

Андижон шаҳридаги 24- умумтаълим мактаби томонидан 1999 йилда Амаханова (Абдуллаева Мадинахон Муҳаммадюсуповна) Мадинахон Исроиловна номига берилган  OR-Z № 031033  рақамли шаҳодатнома йўқолганлиги сабабли

бекор деб ҳисоблансин.

Андижон иқтисодиёт ва хизмат кўрсатиш касб-ҳунар коллежи томонидан 2004 йилда Эрматов Рустамжон Рафуқович номига берилган қайд рақами № 458 бўлган, К № 039502  рақамли диплом йўқолганлиги сабабли бекор деб ҳисоблансин.

Андижон иқтисодиёт ва хизмат кўрсатиш касб-ҳунар коллежи томонидан 2007 йилда Эрматов Раҳимжон Рафуқович номига берилган қайд рақами № 215 бўлган, К № 609158  рақамли диплом йўқолганлиги сабабли бекор деб ҳисоблансин.

Сагибаев Бекзод Абдусаламовичга, Андижон шаҳар ХТБга қарашли 24-умумтаълим мактаби томонидан 2004 йилда берилган U№  0820828-рақамли шаходатнома йўқолганлиги сабабли

БЕКОР ДЕБ ҲИСОБЛАНСИН.

Пойдевори мустаҳкам ҳар қандай иморатнинг умри боқийдир. Бу ўхшатиш қайсидир маънода таълим-тарбия соҳасига ҳам алоқадор. Боиси,  болани бошланғич синфда саводи яхши  чиқса, билимларни   қанчалик  пухта  эгалласа,  юқори  синфларда ўқиши  осон  кечади.

Мактабда тилнинг барча томонлари (талаффузи, фонетикаси, лексикаси, грамматикаси, сўз  ясалиши) ни ўзаро боғлиқ ҳолда ўрганиш она тилини ўргатишдаги  асосий  қоида бўлиб, уни  амалга ошириш ўқувчилар тилни мураккаб, ривожланувчан, ўзаро боғланган муҳим  томонларга эга бўлган ҳодиса  сифатида англаб етишлари учун илмий асос яратади.

Бошланғич синфларда тилнинг ривожланиши ҳақидаги масала махсус  ўрганилмайди, албатта. Тилнинг  лексик-грамматик  томонлари бошланғич  синф ўқувчилари савиясига мос равишда тушунтирилади.

Кичик ёшдаги ўқувчиларнинг тилни ўзлаштириш жараёнини текшириш  шуни  кўрсатадики, тилга илмий қараш асосларини шакллантириш унинг муҳим  боғланишларини  билишга  ёрдам  беради.   

1-2 - синф она тили дарсларида "Бўғин" ва "Бўғин кўчириш" мавзусида болага уқтириш ҳарф бирикмалари билан боғлиқ хатоларни бартараф этиш, бундай сўзларни  тўғри бўғинга бўлиб, тўғри бўғин кўчириш малакаларини сифатли шаклланишини  таъминлайди. Ўқитувчи шу ўринда "нг" ҳарф бирикмасида юқоридаги қоидадан мустасно бўлган баъзи ҳолатларни уқтириб ўтиши ҳам лозим бўлади. Чунки, "н" ҳарфи асос  таркибида, "г" ҳарфи эса қўшимча таркибда бўлган сўзларда "нг" икки  бўғин  таркибида бўлиши мумкин: сенга, синган... Сенга сўзида "сен" - асос, "га" - жўналиш келишиги  қўшимчаси.

Шу ўринда "ш" ҳарф бирикмаси билан боғлиқ бўлган тутуқ белгиси ҳақидаги  имло  қоидасини  уқтириб  кетиш  ҳам  фойдадан  ҳоли  бўлмайди.  Яъни, "с" ва "ҳ" ҳарфлари "ш" ҳарф бирикмасини эмас, икки ҳарфни ифодалаганда, улар орасига "ъ" (тутуқ  белгиси) қўйилади  ва улар икки бўғин таркибида  бўла олиши тушунтирилади. Масалан:  "масъҳаб"сўзи "масъ" - "ҳаб" тарзида.

Она тили дарсларидаги "х" ва "ҳ" товуш-ҳарфи  ҳақидаги мавзуни ёритишда  "хуш" ва "ҳуш" сўзи ва уларнинг иштирокидаги қўшма сўзларни ёзишда  хатога йўл қўйилишининг олдини олиш учун бу сўзларни маъносига  эътибор  бериш, "хуш" ва "ҳуш"сўзининг талаффузда ўхшашлигини ўқувчилар ёшига мос ҳолда тушунтириб ўтиш лозим.

Хулоса қилиб айтганда, ўқитувчи 45 дақиқа давом этадиган дарсни таълимнинг  замонавий  усулларига  ёндашган  ҳолда  ташкиллаштириши  ва  ўтиши, бунда боланинг психологик ва физиологик жиҳатини ҳисобга олиши  бугунги кун талабларидан биридир. Бу эса ўз навбатида, ўқитувчини  изланиш, ўз устида ишлаш, касбга садоқат ва ижодкорликка ундайди. Зеро,  ўқитиш - икки  баробар  ўқиш,  демакдир!

Зиёдахон ТОЖИБОЕВА,

Мунисхон МИРЗАЛИЕВА,

Марҳамат туманидаги 29-умумтаълим мактаби ўқитувчилари.

Инсоният бугунги кунда жуда кўп муаммолар қаршисида турибди. Мазкур муаммолар қаторига ижтимоий ҳаётнинг турли соҳалари, жумладан, экология, демографик масалалар, айрим давлатларда ҳамон ҳукм сураётган ўлим жазоси, тиббиёт соҳасида эришилаётган оламшумул ютуқларни ҳуқуқий тартибга солиш масалалари, трансмиллий жиноятчиликка қарши кураш доирасида юзага келаётган халқаро муаммолар ва бошқаларни киритиш мумкин. Айниқса, терроризм ва унинг салбий оқибатлари бугунги кунда кўплаб давлатлар ва халқлар тўқнаш келаётган муаммолардан биридир.

Терроризм - қўрқитиш, ваҳимага солиш ва жамиятда беқарорликни келтириб чиқаришга қаратилган хатти-ҳаракатлардир. Бугун дунёда бу балодан азият чекмаган бирорта давлат йўқ. Ўз манфаати йўлида ҳеч нарсадан тап тормайдиган тузилмалар ўз ғаразли мақсадларига эришиш йўлида ёшлардан фойдаланишни кўзда тутганлар.

Дин кишиларни ҳамиша яхшиликка, эзгу ишларга чорлаган. Жумладан, ота-боболаримизнинг муқаддас эътиқоди бўлган ислом дини орқали халқимиз минг йиллар мобайнида бой маънавияти ва мероси, ўзлигини омон сақлаб келаётир. Афсуски, экстремистик оқимлар одамларнинг ана шу эътиқоди ва диний ҳиссиётларидан фойдаланиб, уларни тўғри йўлдан адаштиришга, шу орқали мўмай пул топишни ўзларига касб қилиб олган.

Инсоният тарихидан маълумки, ҳар бир даврда инсоният мудҳиш жараёнларга қарши  курашиб келган. Бугунги кунга келиб ҳам диний экстремистик ва террористик ташкилотлар томонидан амалга оширилаётган қабиҳ хатти-ҳаракатларга қарши дунё ҳамжамияти биргаликда кураш олиб бормоқда.

Жумладан, мамлакатимизда ҳам давлатимиз суверенитети, миллий хавфсизлигига раҳна солувчи, тинч ҳаётимизни издан чиқарувчи терроризм ва экстремизм балосига қарши  кураш бўйича ҳуқуқий ҳужжатлар ишлаб чиқилган, ана шу иллатни олдини олиш бўйича  қатъий ишлар олиб борилмоқда. Бу борада ҳар бир фуқаро аввало, огоҳлик ва ҳушёрликни унутмаслиги лозим. Шу орқали юртимиз, оилаларимиз тинчлиги, фаровон ҳаётимизни асрай оламиз.

Х.ЮЛБАРСОВ,

вилоят ИИБ Транспортда ХТБ ХПГ инспектори, лейтенант.

 Р.АЗИМОВ,

Транспортда ХТБ Т ва ЭҚКГ катта тезкор вакили, капитан.

Огоҳлик!

БМТ маълумотларига кўра, дунёда ҳар йили тахминан 2 миллион 700 минг киши одам савдоси қурбонига айланади. 600 мингдан 800 минггача аёллар ва болалар алдов йўли билан чет элларга олиб кетилиб, сотиб юборилмоқда.

Албатта, одам савдоси сингари жирканч жиноятнинг олдини олиш, бу иллатни таг-томири билан йўқотиш биринчи галда барчамиздан ҳушёрликни, теварак атрофимизда рўй бераётган воқеа-ҳодисаларга бефарқ қарамасликни талаб этади. Бу борада мамлакатимизда қатор самарали ишлар амалга оширилмоқда. Республикамиз ҳудудида фаолият олиб бораётган барча халқаро аэропортлар, автобус ва темир йўл вокзаллари, метро бекатларида "Одам савдоси жиноятидан огоҳ бўлинг!" мавзусида видеороликлар мунтазам намойиш этилиб, юртдошларимиз огоҳликка чақирилмоқда, турли мақсадларда хорижга кетаётган фуқароларимизга огоҳликка чорловчи буклетлар тарқатилмоқда. Шунга қарамасдан, юртимизда бу қабиҳ жиноятга қўл ураётган ёки жиноятчиларга шерик бўлаётган фуқаролар учраб турибди.

Ана шулардан бири, фуқаро Феруза Ботирова(исми шарифлар ўзгартирилган) мўмай даромад илинжида ҳали балоғатга етмаган 2 нафар ёш қизни ўзига моддий жиҳатдан қарам бўлган ва ожизлигидан фойдаланиб, фоҳишалик билан шуғулланиши учун фуқаро Абдусалом Авазовга 1000 АҚШ доллари эвазига сотган вақтида Транспортда хавфсизликни таъминлаш бошқармаси ходимлари томонидан ушланган.

Мазкур ҳолат юзасидан Ф.Ботировага нисбатан жиноят иши қўзғатилган.

Нафсининг қурбонига айланган бу одамфуруш энди одил суд олдида жавоб беради.

А. ТАНГРИБЕРДИЕВ,

Транспортда ХТББ ТБ бошлиғи ўринбосари.

Н.FУЛОМОВ,

Транспортда ХТББ  ТБ катта терговчиси.

(Ҳикоя)

Очиқ қолган деразадан кирган    салқин куз шаббодаси ҳар галгидек ишдан ҳориб қайтган, ширин туш оғушида сармаст бўлган Давроннинг этини жунжиктирди. У совқотиб уйғонар экан, кўраётган ширин туши бузилганидан малолланди.

Қизиқ. Тушига яна Дилором кирибди. Йигит "Дилором! Дилором! Шошма, шошма. Гапларимни тингла! Бир муддат кетмай тур!", дея қизнинг ортидан югураётган эмиш. Оёқлари эса ҳечам ўзига бўйсунмасмиш.

"Нега, Дилором тушимга кирди экан? Ўйлаганим ҳам йўқ эди-ку. Тинчликмикан?" дея ўзига ўзи савол бериб, бир зум ўтмиш хотираларига чўмди.

Қадди-қомати келишган, бўйдор, қошлари қоп-қора, тенгдошлари орасида ўзининг теран фикри билан ажралиб турадиган Даврон мактабдаги жуда кўп қизларга ёқарди. Аммо, унинг кўнгли Дилоромга тушди. Ҳам синфдоши, ҳам ён қўшниси бўлган Дилором жуда беғубор, кўнгли тоза, меҳрибон қиз эди. Самимийлиги, ер остидан ним табассум билан ўтли боқишлари Давроннинг юрагини ёққан эди.

Дилоромнинг дадаси Иззат ака ҳар куни ичиб келиб, тўполон кўтарарди. Бу тўполонлар дунёни фақат эзгуликлардан иборат деб ўйлайдиган, орзулари ойдин, табиати сокин Дилоромга ўз таъсирини кўрсатарди.  У ҳар куни мактабга кўзида ёш билан келар, нимадандир ҳадиксираб, гоҳо чуқур ўйга чўмиб ўтирар эди. Бу ўй-ташвишлар ичида қизнинг кўнглига таскин берадиган, унинг яшашига тоғдай куч бериб турадиган ягона бир туйғу бор. Ҳали ўзи тушуниб етмаган бу туйғунинг номи  - муҳаббат эди. Ҳа, Дилором ҳам Давронга бефарқ эмасди. Унга доимо бошқача нигоҳ билан боқарди. Даврондан ўзи кутган, орзу қилган меҳрни топганди. Иккаласи мактабга кўп бирга келишарди. Қийин дарсларни биргаликда тайёрлашарди.

Битирув оқшоми эса Давроннинг ёдида унутилмас лаҳзаларни қолдирган. Ўшанда қиз маликалардай гўзал кўринганди йигитнинг кўзига. Узун қўнғироқ сочлари шалоладай ёйилиб елкасига тушган, шаҳло кўзлари пайкон киприклари остидан сирли боқади. Лабида ўша ёндиргувчи ним табассум.

Даврон билан Дилором ёнма-ён, бир қаторда турардилар. Устозларининг дуолари остида барча битирувчилар мустақил ҳаёт сари йўл олдилар. Ҳамма ўз йўлидан кетди. Даврон болалигидан тоғаси каби ҳарбий бўлишни орзу қилганди  ва уни амалга ошириш учун   Тошкентга йўл олди. Дилоромнинг ягона орзуси ўқитувчи бўлиш эди. Болаларни жуда яхши кўрарди. Аммо, онаси Адиба опанинг тўшакка михланиб қолиши унинг орзу-умидларини чиппакка чиқарди.

Гап шундаки, Дилором оилада ёлғиз фарзанд эди. Ота-онаси севишиб турмуш қурган бўлсалар-да, бахтли оила бўлиб яшамадилар. Адиба опа қандайдир      дардга чалиниб оғриқчан бўлиб қолди.  Кўрсатмаган табибу шифокорлари қолмади. Иззат ака Адибага бошқа фарзанд кўриш мумкин эмаслигини билганидан сўнг, ичкиликка муккасидан кетди. Бора-бора мастликни кўтаролмай қизи ва хотинини калтаклайдиган одат чиқарди. Оқибатда, Адиба опанинг касали кучая бошлади. Бора-бора ўрнидан ҳам туролмай, тўшакка михланиб қолди. Барча уй-рўзғор ишлари ёш қизнинг зиммасига тушди. Бир томонда касалманд она, иккинчи томонда рўзғорга умуман қарамай қўйган алкаш ота. Орадан кўп ўтмай, Адиба опа вафот этди. Унинг маъракаларидан сўнг қариндошлар йиғилишиб, Дилоромни қўшни қишлоқдаги Адҳам исмли йигитга узатдилар. Қишлоқни тутаётган ёр-ёр садолари Дилоромни ҳеч ҳам қувонтирмас, аксинча, янада дод солиб йиғлатарди.

Ўқиш билан машғул Даврон Дилоромнинг турмушга чиққанини кеч эшитди. Эртароқ билганида ҳам нима қила оларди? Тақдир ҳукми шундай экан. Анча пайтгача ўзига келолмай, тушкун         кайфиятда юрди. Аламини ўқишдан, сўнгра ишдан олди... Уйланиш мавзусида гап очилса, гапни бошқа ёққа бурди. У Дилоромни унутолмасди, унутгиси келмасди...

Эрталабки тушдан анча ўзини йўқотиб, нонуштани апил-тапил қилганча, яна севимли иши томон ошиқиб бораётган Давроннинг кўзи бирдан рўпарадан келаётган жуда таниш чеҳрага тушди. Бу унга Дилоромнинг болалик чоғини эслатди. Жажжи қизалоқнинг қўлчаларидан эса чиройли бир жувон етаклаб олганди.

Бирдан Давроннинг кўзлари аёлнинг нигоҳлари билан тўқнашди ва  устидан биров бир челак муздек сув қуйиб юборгандек бўлди.

Энди у турган жойидан қўзғала олмас, ҳатто қизалоқнинг унга урилиб кетганини ҳам сезмас эди. Қизчанинг "Амаки мени кечиринг, беҳосдан сизга урилиб кетдим", - деган майин  овози Давронга яна ўша болаликдаги Дилоромнинг мунгли, аммо ёқимли овозини эслатди.

Бу - ўша, яқин-яқингача эслаганда ақлдан озаёзгани, ҳамон унута олмаётгани, ҳар дам тушларига кириб турувчи, бир умрлик орзусидан ширин хотирага айланган Дилором, қизалоғи Диёра билан рўпарасида турарди.

Даврон уларга ҳавас билан боқар, бу икки уйғун гўзалликдан завқланар, лекин қўлларидан тута олмас эди. Аммо, у энди муҳим бир нарсани, Дилоромнинг бахтини, хотиржам эканлигини ҳис этди. Кўнгли бирмунча ҳаловат, таскин топгандай бўлди.  Дилоромга бундан-да гўзал, тинч-хотиржам ҳаёт, бахт тилаб, ўз йўлига равона бўлди.

Гулнора МАҲКАМОВА